ماکیاولیسم، جهت‌گیری اخلاقی و گزارشگری مالی متقلبانه

هدف: ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی، تاثیر بسزایی در بروز رفتار‎های حرفه‌ای دارند. گزارشگری مالی نیز بخش بااهمیت حرفه حسابداری بوده و بیانگر وضعیت مالی و عملکرد بنگاه تجاری در یک دوره عملیات است. هدف این پژوهش شناخت ارتباط ویژگی شخصیتی ماکیاولیسم و جهت‌گیری اخلاقی در بروز گزارشگری مالی متقلبانه است. روش: داده‌هایی که قابلیت آزمون را داشتند، از 234 مشاهده در میان مدیران مالی و حسابرسان مستقر در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران جمع‌آوری شدند و تحلیل آنها با استفاده از نرم‌افزار لیزرل و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته‌ها: با فرض دستکاری با‎اهمیت در سود، ویژگی شخصیتی ماکیاولیسم بر بروز گزارشگری مالی متقلبانه تاثیر مثبت و معنادار دارد، ایده‌آل‌گرایی تاثیر معناداری بر گزارشگری مالی متقلبانه ندارد و تاثیر نسبی‌گرایی بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه، معکوس و معنادار است. با فرض دستکاری کم‌اهمیت در سود نیز نتایج مشابه به‌دست آمد با این تفاوت که ویژگی اخلاقی نسبی‌گرایی بر گزارشگری مالی متقلبانه، تاثیر معناداری نداشت. همچنین بر مبنای یافته‌های پژوهش، ویژگی اخلاقی ماکیاولیسم بر هر دو ویژگی اخلاقی ایده‌‌آل‌گرایی و نسبی‌گرایی تاثیر مستقیم و معنادار می‌گذارد. نتیجه‌گیری: شواهد این پژوهش تایید می‌کند که ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی، از عوامل رفتاری تشدیدکننده گزارشگری مالی متقلبانه است. از این رو، حسابداران و حسابرسان برای بهبود کیفیت گزارشگری مالی، باید ارزش‌های اخلاقی را در ضمیر خود ارتقا دهند.

Machiavellianism, Idealism, Relativism, Fraudulent financial reporting.

Objective: Personality and ethical characteristics have a significant impact on the professional behaviors. Financial reporting is also a part of the accounting profession and shows firms financial position and performance during of a financial period. The aim of this study is to identify the relationship between Machiavellianism and ethical orientation on fraudulent financial reporting.Methods: The research data is collected from 234 financial managers and auditors of listed companies in the Tehran Stock Exchange and analyzed by structural equation modeling using LISREL software.Results: Given to significant manipulation in net income, the Machiavellianism has positive and significant effect on fraudulent financial reporting, the idealism has no significant effect and relativism has indirect and significant effect on the tendency to fraudulent financial reporting. Similarly, given to insignificant manipulation in net income, the same results were obtained. However, the relativism did not have a significant effect on fraudulent financial reporting. Also, our findings show that the Machiavellianism has a direct and significant effect on both idealism and relativism.Conclusion: The evidence of this study confirm that cognition and ethical characteristics could boost opportunistic behavior in fraudulent financial reporting. Hence, accountants and auditors should improve their ethical values in order to enhance quality of financial reporting.