بررسی روایت ابوحیان توحیدی از ماجرای ”فیل شناسی کوران” و نسبت آن با کثرت گرایی دینی

از آثار و نوشته های ابوحیان توحیدی پیداست که وی با وجود زندگی در کانون تصادم و اصطکاک میان عقاید و مذاهب مختلف در بصره قرن چهارم ، شخصیتی آزاد اندیش و تا حدود زیادی بدور از تعصب دینی بوده است . این بی تعصبی می تواند علاوه بر جنبه های درونی او ، متاثر از نفوذ افکار استادش ابوسلیمان منطقی ، مراوده توحیدی با اخوان الصفا و نیز قدری گرایش او به زهد و تصوف بوده باشد ؛ با این حال ، در برخی آثار ابوحیان چیزی بیش از بی تعصبی و تسامح در دین ، و در واقع گونه ای قول به کثرت باوری دینی نیز ملاحظه می شود . از این رو ارائه هر تفسیری از حکایت فیل شناسی کوران در کتاب المقابسات - به مثابه یک متن که به دست توحیدی پدید آمده - بدون توجه به نیت او که احتمالا با مراجعه به شخصیت تاریخی او قابل اکتشاف است بهره شایانی از حقیقت نتواند داشت . با چنان مراجعه ای ، در نهایت به نظر می رسد که توحیدی از گرایشهای کثرت باورانه دینی بر کنار نبوده است .