بررسی حکم فقهی مجسمه سازی

در این مقاله ابتدا موضوع مجسمه سازی در آیات و روایات به طور مختصر بررسی شده و سپس به ذکر اقوال فقهاء در دو قسمت پرداخته شده است . در قسمت اول نظر فقهای شیعه که به پنج قول محدود می شود ، ذکر شده است که عبارتند از : 1- حرمت مطلق تصویر ( اعم از حیوان و غیر حیوان ، مجسمه و نقاشی ) .2- عدم حرمت مطلق تصویر ( اعم از حیوان و غیر حیوان ، مجسمه و نقاشی ) .3- حرمت خصوص مجسمه اعم از حیوان وغیر حیوان .4- حرمت مجسمه و نقاشی خصوص حیوان .5- حرمت خصوص مجسمه حیوان فقط .در قسمت دوم اقوال مذاهب اربعه اهل سنت ذکر شده است . سپس به ادله فقهای شیعه در مورد حرمت ساختن مجسمه حیوان پرداخته شده است . البته با توجه به عدم وجود دلیل قرآنی و عدم دلالت عقل بر حرمت مجسمه سازی برای اغراض مفید ، قائلین بر حرمت فقط به اجماع و روایات تمسک نموده اند که هر دو دلیل مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است . تمسک به اجماع با توجه به منتفی بودن اجماع محصل و قائل شدن برخی از بزرگان به جواز و نیز مدرکی بودن اجماع مردود شناخته شده است . قسمت اعظم مقاله به نقد و بررسی دلالت روایات مورد تمسک قائلین به حرمت ، اختصاص یافته است . این روایات به پنج دسته تقسیم شده و به طور جداگانه از حیث سند و دلالت مورد رسیدگی قرار گرفته و با توجه به ضعف سندی برخی از آنها و ناتمام بودن دلالت بقیه ، این طور نتیجه گیری شده است که این روایات تنها بر کراهت ساخت مجسمه جاندار در آنجا که غرض عقلانی و مشروعی بر آن مترتب نبوده باشد دلالت می کند .