رشوه غیر مالی

رشوه، از جمله مفاسد اختلاقی و بلایای بزرگ اجتماعی است که منشا سودجویی، پلیدی، ظلم و بی عدالتی، پایمال شدن حقوق دیگران و سبب به وجود آمدن جو بی اعتمادی در جامعه می گردد. رشوه ممکن است به صورت مالی،‌ فعلی یا قولی باشد. نظر مشهور میان فقها این است که متعلق رشوه مال است، اما سوالی که مطرح است این است که آیا فعل و قول می تواند متعلق رشوه قرارگیرد؟ برخی از فقها قائل به تعمیم آن شده اند و بعضی دیگر فقها رشوه مالی راحرام دانسته اند، اما مشهور در این نظر خاصی ارائه نکرده اند. آنچه در این مقاله مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد، تعمیم یا عدم تعمیم رشوه به فعل و قول، بررسی اقوال فقهای موافق و مخالف در این مورد و در نهایت بیان نظریه مختار که حرمت رشوه غیرمالی اعم از قول و فعل و تفصیل میان رشوه عملی ( فعلی) و رشوه قولی در مسؤولیت مدنی و کیفری و عدم آن است.