الگوهای پراکنش و تنوع جنس Onosma در ایران با تاکید بر حفاظت، بومزادی و الگوهای پراکنش در جنوب غرب آسیا
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
محرابیان احمدرضا
|
|
منبع
|
رستنيها - 1394 - دوره : 16 - شماره : 1 - صفحه:36 -60
|
|
چکیده
|
ارزیابی ژیوبوتانیکی آرایه‌های غنی و دارای درصد بومزادی (اندمیسم) بالا نقش مهمی در اجرای برنامه‌های حفاظت از تنوع گیاهی ایفا می‌نماید. جنسonosma با تمرکز اصلی در جنوب غرب آسیا دارای غنای گونه‌ای و بومزادی بالایی در ایران می‌باشد. به واسطه خطرات تهدید کننده زیستگاهها و نیز عدم اطلاعات کافی پیرامون وضعیت حفاظتی این جنس، الگوی پراکنش در مناطق مختلف جغرافیایی، زمین‌شناختی و زیست اقلیمی ایران براساس مطالعات میدانی و بازبینی نمونه‌های هرباریومی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که کوه‌های قفقاز، فلات آناتولی و هندوکش در آسیای میانه به همراه زاگرس (مطابق با ناحیه بومزادی ایرانو- تورانی) مناطق مهم تنوع گونه‌ای این جنس را در جنوب غرب آسیا تشکیل می‌دهند. پراکنش غالب گونه‌های بخش protonosma در بستر آتشفشانی-رسوبی و رسوبی، podonosma در تشکیلات رسوبی و بخش onosma به ترتیب در تشکیلات رسوبی، آتشفشانی-رسوبی، آذرین، دگرگونی و افیولیتی می‌باشد. هشتاد و یک و هشتاد صدم درصد گونه‌ها، ایرانو- تورانی و 20/19 درصد در دو یا چند منطقه جغرافیای گیاهی پراکنش دارند. دامنه‌های غربی زاگرس مرکزی و دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی در بالاترین الویت حفاظت رویشگاهی این جنس قرار میگیرند. گونه‌های نادر این جنس غالبا تک‌جمعیتی می‌باشند که زیربخشهای haplotricha و heterotricha به ترتیب بیشترین درصد از آرایه‌های نادر را به خود اختصاص دادهاند. حدود 50 درصد گونه‌های این جنس در طبقات تهدید فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار میگیرند. به علاوه، نتایج این مطالعه سایر مطالعات آرایه‌شناختی دال بر جدایی بخش podonosma را onosma تایید می‌کند.
|
|
کلیدواژه
|
جغرافیای گیاهی ,غنای گونه‌ای ,مدیریت حفاظتی ,نقشه پراکنش
|
|
آدرس
|
دانشگاه شهید بهشتی, استادیار دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، صندوق پستی 1983969411, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
a_mehrabian@sbu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|