معرفی گونهRottboellia cochinochinensis به عنوان علف هرزی جدید برای ایران

در راستای طرح جمع‌آوری فلور استان خوزستان و شناسایی نمونه‌های گیاهی هرباریوم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، برای نخستین بار نمونه علف هرز rottboellia cochinochinensis (loureiro) clayton متعلق به تیره گندمیان (poaceae) از حاشیه مزارع نیشکر در منطقه هفت‌تپه از توابع شوش دانیال جمع‌آوری و معرفی می‌گردد:- شرح خصوصیات گیاه‌شناسیگیاهی علفی یکساله، به ارتفاع 50 تا 150 سانتی‌متر، با انشعابات پایه‌ای و بالایی، ساقه گاه با کرک‌های غده‌ای زبر. برگ‌ها خطی پهن، با پهنکی به پهنای 1 و طول 15 تا 30 سانتی‌متر، نوک تیز، با رگبرگ میانی سفید برجسته، با کرک‌های غده‌ای زبر بویژه در سطح پشتی؛ غلاف برگ ساقه را محصور کرده؛ لیگول با کرک‌های زبر غده‌ای و لبه‌ای غشایی به طول 2 میلی‌متر. سنبله به طول 7 تا 8 سانتی‌متر، محور سنبلک‌ها به طول 5 دمیلی‌متر با رگه‌های سبز، سنبلک‌ها بدون پایه، سبز رنگ‌پریده؛ پوشه بالایی 10 سانتی‌متر، با مژه‌هایی زبر و دو شاخه در راس، پوشه پایینی 5 تا 6 سانتی‌متر، رنگ‌پریده مایل به سفید، تخم‌مرغی با رگه‌های مشخص؛ پوشینک‌ها 4 تا 5 میلی‌متر. پرچم 3 تایی و به طول 5/1 میلی‌متر. کلاله پر مانند به طول 2 میلی‌متر، قهوه‌ای (شکل 1).نمونه بررسی شده: خوزستان، شوش دانیال، منطقه هفت‌تپه، 150 متر، دیناروند و آل بخیت (8959)، علف هرز حاشیه مزارع نیشکر. نمونه هرباریومی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان نگهداری می‌شود.گونه فوق بومی نواحی گرمسیری آسیا، آفریقا و آمریکا بوده و علاوه بر نیشکر، علف هرز مزارع ذرت و سویا نیز می‌باشد (oyewole & oyewole 2012). یک گونه این جنس به نام rottboellia exaltata l.f. از پاکستان و تایوان گزارش شده است(nasir & ali 1972). در فلور چین نیز دو گونه به اسامیr. laevispica keng و r. cochinchinensis (loureiro) clayton گزارش گردیده است(tong zhou 2006) .مشاهدات محلی نشان داده که این گیاه در منطقه به صورت مهاجم بوده و یک علف هرز جدی به شمار می‌آید به نحوی که در مراحل اولیه رشد و پیش از گل‌دهی شباهت زیادی با نهال‌های نیشکر دارد. لذا، توسط کشاورزان قابل تشخیص و ریشه‌کنی نبوده و در مراحل بعدی به دلیل پنجه‌زنی قوی و داشتن کرک‌های گزنده به سختی قابل برداشت است. سموم معمول نیز مانند سنکور و آترازین برای مبارزه شیمیایی با این گونه کارا نبوده به همین دلیل طی سالهای اخیر منطقه را اشغال کرده است.