مطالعه ریزریخت‌شناسی اپیدرم و روزنه در گونه‌های منتخب از جنس مریم‌گلی در بخش‌های مرکزی ایران

جنس مریم‌گلی (نعنائیان)، به دلیل پراکنش جهانی و تنوع ریخت‌شناسی گسترده، یکی از بزرگ‌ترین جنس‌های گیاهی محسوب می‌شود. این پژوهش به منظور بررسی ویژگی‌های ریزریخت‌شناسی اپیدرم و روزنه در 20 گونه منتخب از این جنس در مناطق مرکزی ایران انجام شد. برای این مطالعه نمونه‌های گیاهی با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگی‌های کمّی شامل شمارش تعداد روزنه‌ها و اندازه‌گیری ابعاد آن‌ها و ویژگی‌های کیفی شامل آرایش سلول‌های اپیدرمی و نحوه قرارگیری سلول‌های نگهبان روزنه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد کهsalvia virgata  وs. syriaca  به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین شاخص روزنه و s. viridis و s. officinalis به ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین طول روزنه را داشتند. تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای در شکل ظاهری روزنه‌ها و سلول‌های اپیدرمی در میان ‌گونه‌ها مشاهده شد، به طوری که روزنه‌ها در تمام گونه‌ها مربعی با نوع دیاسیتیک و سلول‌های اپیدرمی شیاردار و در برخی صاف بود. بر این اساس، ویژگی‌های ریزریخت‌شناسی اپیدرم و روزنه‌ها ابزارهای تشخیصی مفیدی برای شناسایی گونه‌ها محسوب می‌شوند. همچنین، مشخص شد که استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی، اطلاعات دقیقی برای بهبود روش‌های آرایه ‌شناختی و کمک به شناسایی گیاهان فراهم می‌کند. تفاوت‌ها و شباهت‌های مشاهده ‌شده احتمالا به دلیل تاثیرات شرایط بوم‌شناسی و تفاوت‌های ژنتیکی بوده که درک بهتر این روابط می‌تواند به توسعه روش‌های دقیق‌تر برای طبقه‌بندی و شناسایی گونه‌ها در مطالعات گیاه‌شناسی کمک کند.

micromorphological study of epidermis and stomata in selected species of salvia in central iran

the genus salvia l. (lamiaceae) is considered as one of the largest plant genera due to its global distribution and extensive morphological diversity. this research aimed to examine the micromorphological characteristics of the epidermis and stomata in 20 selected species of this genus. plant samples examined using light microscopy (lm) and scanning electron microscopy (sem). quantitative characteristics, including stomatal count and dimension measurements, and qualitative features, such as the arrangement of epidermal cells and the positioning of guard cells, were analyzed. the results showed that, s. virgata and s. syriaca had the highest and lowest stomatal index, and s. viridis and s. officinalis had the longest and shortest stomata, respectively. significant differences in the appearance of stomata and epidermal cells among the species were noted with stomata in some species being square-shaped. epidermal cells in some species were ridged while in others were smooth; and all species exhibited diacytic stomatal types. this study demonstrated that, micromorphological characteristics of the epidermis and stomata are useful diagnostic tools for identifying and classifying salvia species. the use of lm and sem provided precise information for this purpose, contributing to the improvement of taxonimc methods and plant identification. the observed differences and similarities are likely due to ecological conditions and genetic variations, and understanding these relationships can aid in the development of more exact methods for classifying and identifying species in botanical studies.