بررسی شرایط رویشگاهی و رابطه گونه- محیط در چند گونه گیاهی شاخص مناطق خشک و نیمه خشک (مطالعه موردی: مراتع چهارباغ شهریار، استان تهران)

در مدیریت و برنامه ریزی استفاده بهینه از منابع طبیعی، تعیین عواملی که حضور و پراکنش گیاهان را کنترل می کنند، همواره باید مد نظر قرار گرفته و در برنامه ریزی استفاده از سرزمین مورد توجه باشد. تحقیق حاضر با همین هدف به بررسی رابطه چند گونه گیاهی شاخص مناطق خشک و نیمه خشک با برخی عوامل مختلف توپوگرافی و خاکی در مراتع چهارباغ شهریار استان تهران پرداخته است. بدین منظور پس از مطالعات اولیه و انتخاب گونه‌های گیاهی مهم، نمونه‌برداری در رویشگاه هر گونه گیاهی در طول 3 تا 4 ترانسکت نواری 200 متری به روش تصادفی- سیستماتیک در منطقه معرف هر تیپ انجام گرفت. گونه های گیاهی مورد مطالعه شامل: tamarix ramosissima (گز)، salsola kali (سالسولا)، phragmites australis (نی) و ephedra distachya (افدرا) می باشد. اندازه‌گیری های پوشش گیاهی در 200 پلات و اندازه‌گیری های عوامل خاکی در 38 پلات و از دو عمق 20-0 و 60-20 سانتی متری خاک انجام شد. در این تحقیق به منظور بررسی گونه های گیاهی در ارتباط با عوامل محیطی و یافتن رابطه منطقی بین آن ها از نرم‌افزار شازم نسخه 10 استفاده گردید. الگوی به کار رفته در این پژوهش، بر مبنای توابع کیفی بوده و برای این منظور تابع لوجیت برآورد گردید. نتایج نشان داد که برای گونهt. ramosissima دو متغیر پتاسیم عمق اول و آب قابل دسترس عمق دوم؛ برای گونه s. kali متغیر آب قابل دسترس عمق دوم؛ برای گونه p. australis دو متغیر اسیدیته عمق اول و ماده آلی عمق دوم و برای گونه e. distachya دو متغیر رطوبت اشباع عمق اول و آب قابل دسترس عمق دوم، اهمیت خاصی در احتمال حضور یا عدم حضور دارند.