تبیین چگونگی سبک زندگی سالمندان: رویکرد نظریه زمینه‌ای

اهداف: جامعه ما که به سالمندی گام نهاده، از نظر مراقبت بهداشتی با مسائل گوناگونی روبه رو است. شواهد موجود نشان می دهد که علت بسیاری از مرگ ومیرها نتیجه سبک زندگی ناسالم است و این مهم با افزایش سن و کهولت، نمود بیشتری پیدا می کند و باعث مشکلات بسیاری در دوره سالمندی می شود. به دلیل اهمیت پیشگیری از عوامل خطر و همچنین تداوم مراقبت از سالمند و با توجه به اینکه در زمینه سبک زندگی سالمندان در ایران به روش کیفی کمتر پرداخته شده است، پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم، ساختار و چگونگی و فرایند اتخاذ سبک زندگی سالمندان انجام شد.مواد و روش ها: برای دستیابی به هدف این مطالعه، مطالعه ای کیفی با رویکرد نظریه زمینه ای انجام شد. در این مطالعه تبیین مفهوم، ساختار و چگونگی سبک زندگی در متن و بستر زندگی خود سالمند با استفاده از نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف در آغاز و تا رسیدن به اشباع اطلاعات، به صورت نمونه گیری نظری ادامه یافت. ابزار اصلی جمع آوری داده مصاحبه نیمه ساختار بود. مشارکت کنندگان این مطالعه سالمندان (که همراه خانواده زندگی می کردند)، بودند. در مجموع با 23 مشارکت کننده مرد و زن، 29 مصاحبه عمیق انفرادی انجام و مصاحبه ها با روش استراوس و کوربین 1998 تجزیه وتحلیل شد.یافته ها: از تجزیه و تحلیل داده ها هشت مقوله محوری به دست آمد: محدودیت های سالمندی، رفتارهای روزمره، ساختار خانوادگیاجتماعی نامطلوب، خودمدیریتی، نقصان سلامتی، کارآمدی ناکافی، آمادگی ناکافی و تقیّد به معنویات. مقوله رفتارهای روزمره بیانگر پدیده، مقوله خودمدیریتی بیانگر راهبردهای اتخاذشده توسط افراد و مقوله نقصان سلامتی پیامد این راهبردها بود. سه مقوله تقیّد به معنویات، کارآمدی ناکافی و آمادگی ناکافی تاثیرگذار بر خودمدیریتی بود؛ یعنی راهبرد را تحت تاثیر قرار داده بودند.نتیجه گیری: با توجه به پیامدهای حاصل از راهبردهای اتخاذ شده و براساس تعاریف سلامتی، می توان چنین استدلال نمود که سالمندان از سبک زندگی کامل برخوردار نیستند و سلامتی آنان دچار نقصان شده است. با عنایت به نتایج نظریه زمینه ای، اصلاح و تقویت رفتارهای سبک زندگی از ضروریات به شمار می آید.

Exploring the Nature of the Elderly People Life Style: A Grounded Theory

Objectives: Our community which is walking into aging, is facing with various health care problems. Existing evidence has shown that the major cause of many mortalities is the unhealthy life styles, which are worsen with aging and senility, causing many problems in old age. Due to the importance of prevention of risk factors and continual caring of the elderly, as well as few studies done in Iran on elderly life styles with qualitative method, the current study was conducted aiming at clarifying the concept, structure, and nature of choosing life styles among Iranian elderly population.Methods Materials: To achieve the objectives of this study, a qualitative research was performed according to grounded theory. We attemptted to explore the concept, structure, nature, and process of choosing life styles among the elderly population, by purposeful sampling at first and then by theoretical sampling until data saturation achieved. Unstructured interview was used for data collection. Participants of this study were elderly people (living with their families). In total, 29 indepth individual interviews were done with 23 male and female participants. Collected data were transcript immediatelyand analysis was done using Strauss and Corbin approach (1998).Results: The following 8 main categories were emerged from the data analysis: aging restrictions, daily living behaviors, unsuitable sociofamilial structure, selfmanagement, health deficits, insufficient efficacy, insufficient readiness, and sprituality. Category of daily living behaviors represented phenomenon, selfmanagement displayed measures taken by individuals and the category of health deficits was the consequence of these strategies.Conclusion: According to the consequences of the strategies adopted and based on health definitions, it could be argued that older people do not have a perfect healthy life style and their health is deficient. Based on the results of grounded theory, correction and promotion of unhealthy life style behaviors are considered essential.