بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه کلیشه‌های سنی سالمندان

اهداف کلیشه‌های سنی به‌عنوان باورهای مشترک اجتماعی درمورد روند پیری و افراد مسن است که می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر سلامت جسم و روان سالمندان داشته باشد. باتوجه‌به فقدان یک ابزار مناسب در ایران جهت سنجش کلیشه‌های سنی، مطالعه حاضر باهدف بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش‌نامه کلیشه‌های سنی انجام شد. مواد و روش ها این مطالعه به‌صورت توصیفی‌مقطعی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی سالمندان 60 سال و بالاتر استان کرمانشاه بود که 360 ‌‌نفر براساس معیارهای ورود به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان به پرسش‌نامه کلیشه‌های سنی کورنات و روترماند و آگاهی از تغییرات وابسته به سن کاسپر و همکاران پاسخ دادند. تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل عاملی تاییدی در نرم‌افزار spss نسخه 26 و آموس نسخه 24 انجام شد. برای همه تحلیل‌ها سطح معناداری 05/0≥p در نظر گرفته شد.یافته ها در مطالعه حاضر، میانگین سنی سالمندان مشارکت‌کننده 5/88±67/66 سال بود. تعداد پاسخگویان مرد 175 نفر (48/6 درصد) و تعداد پاسخگویان زن 185 نفر (51/4 درصد) بود. در نتایج تحلیل داده‌ها، پایایی درونی برحسب آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس‌های خانواده و مشارکت 0/871، دوستان و آشنایان 0/842، مذهب و معنویت 0/747، فعالیت‌های فراغت و تعهد اجتماعی یا مدنی 0/774، شخصیت و شیوه زندگی 0/809، وضعیت مالی و مسائل مربوط به پول 0/846، کار و اشتغال 0/859 و آمادگی جسمانی و روانی، سلامتی و ظاهر 0/874 به دست آمد. به منظور بررسی روایی پرسش‌نامه از روش تحلیل عاملی تاییدی و روایی هم‌زمان استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل برازش‌شده برای پیش بینی 8 عامل (زیرمقیاس‌های پرسش‌نامه) از برازش بسیار خوبی در نمونه موردمطالعه برخوردار است. همچنین نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که نمره زیرمقیاس‌های پرسش‌نامه کلیشه‌های سنی همبستگی مستقیم و معناداری با دو زیرمقیاس‌ پرسش‌نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن دارد.نتیجه گیری نسخه فارسی پرسش‌نامه کلیشه‌های سنی از روایی و پایایی مطلوبی در میان سالمندان برخوردار است. باتوجه‌به ویژگی‌های روان‌سنجی مناسب، کاربست این پرسش‌نامه در مطالعات آینده و بررسی رابطه کلیشه‌های سنی با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می‌تواند باب جدیدی در حوزه مطالعات سالمندی در ایران بگشاید. 

the psychometric properties of the persian version of the age stereotypes questionnaire for the elderly

objectives age stereotypes, as common social beliefs about the aging process and the age groups, can have a considerable impact on the physical and mental health. considering the lack of a reliable tool in iran to measure age stereotypes, the present study was aims to investigate the validity and reliability of the persian version of the age stereotypes questionnaire.methods & materials this is a descriptive-cross-sectional study. participants were 360 elderly people over 60 years old in kermanshah, iran, who were selected based on the inclusion criteria using a convenience sampling method. participants completed the persian versions of kornadt and rothermund’s age stereotypes questionnaire and kaspar et al.’s awareness of age-related changes (aarc) questionnaire. data analysis was done using descriptive statistics and confirmatory factor analysis in spss software, version 26 and amos version 24. the significance level was set at 0.05.results the mean age of participants was 67.66±5.88 years. participants were 175(48.6%) males and 185(51.4%) females. in assessing internal consistency, cronbach’s alpha for the subscale of family and partnership was obtained 0.871; for the friends and acquaintances subscale, 0.842; for religion and spirituality subscale, 0.747; for leisure activities and social or civic commitment subscale, 0.774; for personality and way of living subscale, 0.809; for financial situation and dealing with money-related issues, 0.846; for work and employment subscale, 0.859; and for physical and mental fitness, health and appearance, 0.874. the results of confirmatory factor analysis showed that the eight-factor model had a very good fit. the results of pearson’s correlation test showed that the subscales of the age stereotypes questionnaire had a positive and significant correlation with the two subscales of the aarc questionnaire.conclusion the persian version of the age stereotypes questionnaire has good validity and reliability for older adults. it can be used in future studies in iran to examine the relationship between age stereotypes and other important variables related to old age.