بررسی تاثیر خودمراقبتی بر وضعیت تغذیه‌ای سالمندان با تحلیل مدل‌سازی معادلات ساختاری

اهداف اهمیت توان خود‌مراقبتی در سالمندان برای بهبود در وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنان سبب شده مستقیم‌ترین روش آزمایش در این زمینه، ارزیابی وضعیت توان خود‌مراقبتی و ارتباط آن با وضعیت تغذیه‌ای باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر خودمراقبتی بر وضعیت تغذیه‌ای سالمندان در سالمندان شهر تهران در سال 1398 انجام ‌شده است. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی‌تحلیلی از نوع همبستگی، 420 سالمند مراجعه‌کننده به مراکز بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی شهید ‌بهشتی به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای 2 مرحله‌ای بررسی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها یک پرسش‌نامه‌ 3 قسمتی شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی، پرسش‌نامه‌ 40 سوالی توانایی خود‌مراقبتی افراد سالمند و پرسش‌نامه‌ 18 گویه‌ای وضعیت تغذیه‌ای سالمندان بود. معیارهای ورود به مطالعه تمایل به شرکت در پژوهش با رضایت کتبی، سن 60 سال و بالاتر، توانایی برقراری ارتباط و همکاری در مطالعه، سواد خواندن ‌و نوشتن، عدم ابتلا به اختلال شناختی و معیار خروج تکمیل ناقص پرسش‌نامه بود. داده‌ها توسط نرم‌افزار ‌آماری spss نسخه 16 و با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی همبستگی‌ پیرسون و آنالیز مسیر با استفاده از شاخص‌های برازش‌ مدل تحت نرم‌افزار eqs1.6 تجزیه‌‌و‌تحلیل شدند. یافته ها از بین سالمندان مطالعه‌شده، 65.7 درصد از نظر وضعیت توان خود‌مراقبتی در سطح مطلوب و 34.3 درصد در سطح متوسط قرار ‌داشتند. 65 درصد سالمندان از نظر تغذیه‌ای در وضعیت عادی، 26.4 درصد در معرض سوءتغذیه بودند. بیشترین میانگین و انحراف معیار وضعیت تغذیه و وضعیت توان خود‌مراقبتی به ترتیب در سالمندانی که سن آن‌ها بین 70 تا 74 و 65 تا 69 سال بودند، به ‌دست ‌آمد (98.3±‌47.21) و (64.6±51.87). نتایج حاصل معادلات ساختاری نشان داد خود‌مراقبتی با شدت 71 درصد بر وضعیت تغذیه‌ای سالمندان تاثیر داشته است. شاخص‌های به‌دست‌آمده در مدل rmr و rmsea کمتر از 08.0 و سایرشاخص‌های برازش، میزان 90.0 و بالاتر نشان دادند. نتیجه گیری بر اساس یافته‌ها، با توجه به سطح مناسب توان خود‌مراقبتی و تغذیه‌ای سالمندان و تاثیر عوامل فردی‌اجتماعی آن بر وضعیت خودمراقبتی، برنامه‌ریزی‌های هدفمند در راستای بهبود کیفیت زندگی، خصوصاً کیفیت تغذیه در زمینه خود‌مراقبتی اهمیت دارد.

investigating the effect of self-care on the nutritional status of the elderly by structural equation modeling analysis

objectives the importance of self-care ability in the elderly to improve their physical and mental health has led to the most direct intervention in this regard to be the assessment of the status of self-care ability and its relationship with nutritional status. this study aims to determine the impact of self-care ability on the nutritional status of the elderly in tehran city, iran in 2019. methods & materials in this descriptive-analytical correlation study, 420 elderly people referred to the health centers of shahid beheshti university of medical sciences were studied by two-stage cluster sampling. the data collection tool in this study was a three-part questionnaire, including demographic information, a self-care ability scale for the elderly (sase), including 40 questions, and a mini nutritional assessment (mna), including 18 items. the inclusion criteria included a willingness to participate in the study, age 60 years and older, literacy, ability to communicate and collaborate in the study, no cognitive impairment, and the exclusion criteria included incomplete completion of the questionnaire. data were analyzed by spss software version 16 using descriptive and inferential statistical tests of spearman correlation and structural equation model via using model fit indices under eqs6/1 software. results among the elderly people, 65.7% were at the desired level in terms of self-care ability and 34.3% were at the middle level. in terms of nutrition, 65% of the elderly people were normal, and 26.4% were exposed to malnutrition. the highest mean and sd of nutritional status and self-care status were obtained in the elderly between the ages of 70-74 and 65-69 years (21.47±3.98) (87.51±6.64). the results obtained from structural equations showed that self-care with an intensity of 71% affected the nutritional status of elderly people. the indices obtained in the model rmr and rmsea showed less than 0.08 and other fitting indices showed 0.90 and higher. conclusion according to the findings, considering the appropriate level of self-care ability and nutritional status of the elderly and the impact of its socio-individual factors on self-care status, purposeful planning to improve quality of life, especially nutritional quality, and self-care, is essential.