بررسی تجویز داروهای گیاهی توسط پزشکان بین سالمندان شهر تهران

اهداف: داروهای گیاهی یکی از پرکاربرد‌ترین روش‌های طب مکمل در جهان است. مطالعات نشان داده‌اند که سالمندان از فرآورده‌های طبیعی و گیاهی مختلف استفاده می‌کنند و اعتقاد دارند که این فرآورده‌ها به علت طبیعی بودن، بی‌ضرر هستند. هدف ما از این مطالعه با‌توجه‌به تمایل سالمندان برای مصرف داروهای گیاهی، بررسی میزان تجویز داروهای گیاهی بین نسخه‌های پزشکان است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت تحلیل ثانویه از اطلاعات یک مطالعه مقطعی انجام شده است. جامعه آماری سالمندان شهر تهران بودند. داده‌ها در سال 1399 از بین نسخه‌های سالمندان بالای 60 سال مراجعه‌کننده به داروخانه‌های شهر تهران با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای از شهر تهران جمع‌آوری و بررسی شدند. حجم نمونه 1591 نسخه‌ تعیین شد. داده‌های حاصل با استفاده از آمار توصیفی شامل شاخص‌های میانگین و پراکندگی و آمار استنباطی و استفاده از آزمون‌های مجذور خی، تی‌تست، تی‌‌‌مستقل و نرم‌افزار آماری spss نسخه‌ 24 تجزیه‌و‌تحلیل شدند.یافته ها: از 1591 نسخه بررسی‌‌شده، 79 نسخه (5 درصد) حاوی داروی گیاهی بودند که ملین‌ها، جینکو و جنسینک به ترتیب‌، بیشترین تجویزها را داشته‌اند. آزمون کای‌دو نشان داد که از نظر آماری رابطه معناداری بین تحصیلات سالمندان (0/018=p)، بیمه (0/004=p) و نیز پلی فارماسی (0/000=p) با تجویز داروهای گیاهی وجود دارد، اما هیچ رابطه معناداری بین جنسیت و وضعیت تاهل سالمندان، جنسیت، سن و سابقه کار پزشکان با تجویز داروهای گیاهی وجود ندارد. میزان تجویز داروهای گیاهی در پزشکان عمومی 5/7 درصد و در پزشکا‌ن متخصص 4/7 درصد است، اما رابطه معناداری بین پزشکان عمومی و متخصص در تجویز داروهای گیاهی یافت نشد. همچنین بررسی نسخه‌ها نشان داد بین پزشکان متخصص، متخصصین عفونی با 14 درصد، طب فیزیکی با 12 درصد، ارتوپدی با 2/9 درصد به ترتیب، بیشترین تجویز‌های داروهای گیاهی را داشته‌اند و آزمون کای‌دو نیز بین انواع تخصص و تجویز داروی گیاهی رابطه معناداری را نشان داد (0/042=p).نتیجه گیری: با‌توجه‌به نتایج این مطالعه میزان تجویز داروهای گیاهی بین پزشکان کم است، اما با‌توجه‌به تمایل سالمندان به استفاده از داروهای گیاهی، ساخت داروهای گیاهی متنوع با اشکال و دُز مناسب و نیز آگاهی و اطلاعات کافی پزشکان از این داروها می‌تواند به افزایش تجویز داروهای گیاهی کمک کند. 

a study on the prescription of herbal medicines by physicians for the elderly in tehran

objectives: the use of herbal medicine is one of the most widely used methods of complementary medicine around the world. studies have shown that the elderly use a variety of herbal medicines and believe that these products are harmless due to being natural. this study aims to evaluate the amount of herbal medicines prescribed by physicians for the elderly in iran.methods & materials: this is a secondary analysis study with a cross-sectional design. the study population consist of the paper prescriptions for all older adults in tehran, iran in 2020. of these, 1591 paper prescriptions for older people aged >60 years referred to pharmacies in tehran were selected by a cluster random sampling method. the data were analyzed using descriptive statistics (mean, no. [%]) and inferential statistics (chi-square test, independent t-test) in spss software, version 24.results: out of 1591 prescriptions, 79(5%) contained herbal medicines. laxatives, ginkgo, and ginseng were the most prescribed medicines. chi-square test results showed the statistically significant relationship of the educational level of the elderly (p=0.018), having insurance (p=0.004) and polypharmacy (p=0.000) with the prescription of herbal medicines, but the gender and marital status of the elderly and the gender, age and work experience of the physicians had no significant relationship with the prescription of herbal medicines. the rate of herbal medicine prescription by general practitioners was 5.7% and by specialized physicians was 4.7%, but no significant relationship was found between them. among the specialized physicians, infectious disease specialists prescribed the most herbal medicines (14%) followed by physical medicine specialists (12%) and orthopedics (9.2%). chi-square test results showed a significant relationship between the expertise of physicians and prescription of herbal medicines (p=0.042).conclusion: the rate of herbal medicine prescription in tehran city is low, but due to the interest of the elderly in herbal medicines, producing various herbal medicines with suitable forms and dosages and increasing the knowledge of physicians about these medicines can help increase the prescription of herbal medicines.