پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان بر اساس معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک‌شده

اهداف: امروزه مراقبت‌های روان‌شناختی از سالمندان به دلیل قرار داشتن در معرض تهدیدات بالقوه ناشی از بالارفتن سن، احساس تنهایی، کاهش تدریجی فعالیت‌های جسمی و افزایش شیوع بیماری‌های مزمن، انزوای اجتماعی و ناتوانی‌های جسمی و ذهنی، مورد توجه فزاینده‌ای قرار گرفته است. رویکرد جدید روان‌شناسی مثبت به سلامت روانی، تلاش دارد تا از طریق شناسایی و پرورش توانایی‌ها و شایستگی‌های روانی به ارتقای بهداشت روانی افراد کمک کند. پژوهش حاضر در زمستان 1395 با هدف پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی سالمندان بر اساس مولفه‌های روان‌شناسی مثبت شامل معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک‌شده انجام گرفت.مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود. در این پژوهش 211 سالمند در دامنه سنی 60 تا 75 سال شامل 109 مرد (51/6) و 102 زن (48/4) غیرمقیم خانه سالمندان در شهرستان کاشان به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و به سوالات جمعیت‌شناختی (سن، جنس، تحصیلات، وضیت تاهل و وضعیت اقتصادی) و مقیاس‌های سلامت معنوی پالوتزین و الیسون، قدردانی از خدای امونس و همکاران، حمایت اجتماعی ادارک‌شده زیمت و همکاران و بهزیستی روان‌شناختی ریف پاسخ دادند. داده‌ها در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی از طریق آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام با استفاده از نرم افزار spss نسخه 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین و انحراف استاندارد بهزیستی روان‌شناختی 10/68 ±77/1، معنویت 51/36 ±90/22، قدردانی از خدا 2/41 ±14/90، حمایت اجتماعی خانواده 4/2 ±21/6، حمایت اجتماعی دوستان 5/8 ±16/5 و حمایت اجتماعی افراد مهم 5 ±20/32 بود. نتایج تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که به ترتیب، معنویت (0/001=p، 02/62=209,1f، 22/0= ∆r2 و 0/47= beta;)، حمایت اجتماعی خانواده (0/001=p، 06/11=208,1f، 039/0=∆r2 و 0/21= beta;)، قدردانی از خدا (001/0=p، 80/4=207,1f، 0/017=∆r2 و 0/16= beta;) در طی سه گام توانستند 27 درصد از واریانس بهزیستی روان‌شناختی سالمندان را به طور معناداری تبیین کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد افزایش معنویت، قدردانی از خدا و حمایت اجتماعی ادراک‌شده به‌ویژه از جانب خانواده موجب افزایش بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان می‌شود. از این رو، تقویت و توجه به نیازهای معنوی و حمایت اجتماعی ادراک‌شده سالمندان در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مراقبت‌های بهداشتی برای آنان می‌تواند به افزایش بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان کمک کند.

Prediction of Psychological Well-Being in the Elderly by Assessing their Spirituality, Gratitude to God, and Perceived Social Support

Objectives: Today, psychological care for the elderly has received increasing attention due to potential threats posed by aging, loneliness, gradual decline in physical activity, increase of chronic diseases, social isolation, and physical and mental disabilities. The positive psychology approach to mental health seeks to promote the mental health of people by identifying and developing mental abilities and competences. The present study aimed to predict psychological wellbeing of the elderly based on the components of positive psychology including spirituality, gratitude to God, and perceived social support.Methods Materials: This is a descriptive correlational study conducted on 211 elderly people aged 6070 years (109 males and 102 females) who were selected randomly. Data collection tools were a demographic form (surveying age, gender, education, marital status, and socioeconomic status), and Paloutzian and Ellisons rsquo; Spirituality WellBeing Scale, short form of Ryff rsquo;s Psychological Wellbeing Scale, Emmons and Crumpler rsquo;s Gratitude to God Questionnaire, and Zimet rsquo;s Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Collected data were analyzed in SPSS software V. 22 by using descriptive (Mean and Standard Deviation), Pearson correlation test, and stepwise regression analysis.Results: Mean and Standard Deviation of different study variables were reported as follows: Psychological wellbeing =7.1 ±10.68; Spirituality =90.22 ±15.36; Gratitude to God =14.09 ±2.41; Social support from family members =21.6 ±4.2; Social support from friends =16.5 ±5.8; and Social support from significant others =20.23 ±5. The results of stepwise regression analysis indicated that spirituality (F1,209=62.02, P=0.001), social support from family members (F1,208=11.06, P=0.001), and gratitude to God (F1,207=4.80, P=0.001) could significantly explain 27% of the psychological wellbeing variance in the elderly. Conclusion: Increased spirituality, gratitude to God, and perceived social support especially from family members can improve psychological wellbeing of the elderly. Hence, Strengthening and paying special attention to their spiritual needs and perceived social support as well as planning health care for them can help increase their psychological wellbeing.