طراحی و روان‌سنجی پرسش‌نامه شادکامی سالمندان

اهداف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه‌ای متناسب با معیارهای فرهنگی جامعه ایرانی جهت بررسی شادکامی سالمندان انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش روش‌شناختی از اردیبهشت 1397 تا خرداد 1398 بر اساس چهار مرحله توصیه‌شده توسط اشنایدر و همکاران انجام شد. در مرحله اول محققین با استفاده از روش تحلیل محتوا به تبیین مفهوم شادکامی سالمندان پرداختند. در مرحله دوم، برای دست‌یابی به عوامل ساخت آزمون، نتایج حاصل از منابع سه‌گانه پژوهش یعنی ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ‌دهنده شادکامی ﺑﺮﭘﺎیﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺘﻮن، اﺑﺰارهای اﻧﺪازه‌ﮔﯿﺮی و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ مشارکت‌کنندگان استخراج شد. سپس عبارات مناسبی که هریک، جنبه‌ای از مفهوم شادکامی سالمندان را پوشش می‌دادند، تدوین شدند. در مرحله سوم تعیین روایی پرسش‌نامه با بهره‌گیری از روایی صوری، روایی محتوا، روایی سازه و در مرحله چهارم تعیین پایایی پرسش‌نامه با همسانی درونی و ثبات بررسی شد. در مرحله اخیر 304 سالمند تهرانی به صورت تصادفی انتخاب و وارد مطالعه شدند. یافته ها: پرسش‌نامه اولیه شامل 77 عبارت بود که پس از تعیین روایی صوری و محتوا به صورت کمی و کیفی، به 39 عبارت کاهش یافت. تحلیل عاملی اکتشافی بیانگر وجود پنج عامل حقوق و شئونات انسانی، زندگی لذت‌بخش، حسن خلق، سلامتی و معنویت بود. این پنج عامل درمجموع 70/49 درصد واریانس کل آزمون را تبیین می‌کردند. تحلیل مقایسه‌ای گروه‌های شناخته‌شده در پارامترهای جنسیت و وضعیت تحصیلات نمایانگر تفاوت‌های معنی‌داری بین گروه‌ها بود. ضریب آلفای کرونباخ موید همسانی درونی بالای پرسش‌نامه (0/838-0/950) و ثبات از طریق آزمون مجدد 0/95 بود.نتیجه گیری: پرسش‌نامه شادکامی سالمندان با 39 عبارت در سالمندان مقیم جامعه یک ابزار روا و پایا محسوب می‌شود.

Designing a Happiness Questionnaire for the Elderly in Iran and Determining Its Psychometric Properties

Objectives: The purpose of this study is to design a questionnaire for assessing happiness in the elderly based on Iranian culture and then determine its psychometric properties.Methods Materials: This is a methodological study conducted from May 2018 to June 2019. It was conducted through four phases recommended by Schneider et al. (2004). In the first phase, content analysis was carried out to explore the meaning of happiness in the elderly. In the second phase, the components of happiness were extracted by reviewing related papers, measurement tools, and interviewing the participants. An initial draft was prepared by using the results of the first and second phases and according to the opinions of experts. In the third phase, the validity (face, content, and construct) was measured. In the final phase, internal consistency and testretest reliability were measured by participation of 304 older adults who were selected randomly. Results: The initial draft had 77 items, reduced to 39 items after measuring its face and content validity. The result of exploratory factor analysis reported 5 acceptable factors including human rights, enjoyable life, good mood, health, and spirituality. These factors explained about 70.49% of the total variance. The results of knowngroups comparisons showed that this questionnaire could successfully discriminate between the elderly subgroups in terms of gender and education. The internal consistency (Cronbach rsquo;s alpha) was reported 0.8380.950, and the testretest reliability using intraclass correlation coefficient was reported 0.95 at a twoweek interval (P<0.001).Conclusion: The designed 39item questionnaire is a valid and reliable tool and can be used on the communitydwelling older adults in Iran by the health care providers, psychologists and researchers to measure their happiness.