مسائل روانی و اجتماعی بازنشستگی در ایران: یک مطالعه کیفی

اهداف: بازنشستگی یک موضوع بالقوه چالش‌برانگیز در سالمندی است که تاثیرات متفاوتی در ابعاد مختلف زندگی افراد سالمند ایجاد می‌کند. این مطالعه با هدف درک پیامدها، موانع و تسهیل‌کننده‌های روانی اجتماعی بازنشستگی انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی قراردادی استفاده شد. نمونه‌ها با استراتژی حداکثر تنوع و به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. نمونه این تحقیق را 22 نفر از افراد دارای تجربه یا تخصص در حوزه بازنشستگی تشکیل دادند. داده‌ها با تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته در بازه زمانی اسفند ماه 1397 تا شهریور ماه 1398جمع‌آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از رویکرد گرانهایم و لاندمن انجام شد. یافته ها: مشارکت‌کنندگان این پژوهش 59 درصد مرد و 41 درصد زن بودند. بر اساس نتایج مطالعه، چهار طبقه اصلی و سیزده زیرطبقه استخراج شد که جنبه‌های مختلف روانی و اجتماعی پدیده بازنشستگی را پوشش می‌دادند. طبقه چالش‌های روانی و اجتماعی شامل زیرطبقات محرومیت عاطفی، کاهش تاب‌آوری روانی، فقدان نقش، انزوای اجتماعی و چالش‌های خانوادگی بود. دو زیرطبقه توسعه علایق و فعالیت‌های فعالانه و آزادی و رهایی، طبقه رشد بعد از بازنشستگی را تشکیل دادند. در طبقه موانع سازگاری بازنشستگی، زیرطبقات مشکلات در سلامت، فقدان برنامه بازنشستگی و نقص ساختار کلان شناسایی شدند. زیرطبقات ویژگی‌های فردی، ویژگی‌های شغلی و سیستم‌های حمایت اجتماعی نیز در طبقه تسهیلگرهای زمینه‌ای و حمایتی قرار گرفتند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که افراد در مرحله بازنشستگی با چالش‌های روانی اجتماعی و یا فرصت‌های رشددهنده مواجه می‌شوند. گرچه موانع و تسهیلگرهایی نیز در سازگاری با بازنشستگی نقش دارند؛ بنابراین توجه به آماده‌سازی برای بازنشستگی موضوع مهمی در حوزه خدمات سالمندی مطرح می‌شود. ارائه دهندگان خدمات سالمندی و متخصصان سلامت می‌توانند با استفاده از نتایج این مطالعه در مداخلات خود، زمینه ارتقای بهزیستی روانی و اجتماعی بازنشستگان و خانواده‌های آن‌ها را فراهم کنند.

Psychosocial Issues ‌of Retirement in Iran: ‌A Qualitative Study

Objectives: Retirement is a potentially challenging event in old age that has different effects on older people rsquo;s lives. This study aims to identify the psychosocial consequences, barriers, and facilitators of adaption to retirement in Iran.Methods Materials: In this study, we used conventional content analysis. The samples consisted of 22 people with experience or expertise in the field of retirement, who were selected by maximum diversity and purposeful sampling strategy Data were collected through semistructured interviews from February 2019 to September 2019. Graneheim and Lundmanchr('39')s approach was used for data analysis.Results: Of 22 participants, 59% were male and 41% were female. Four main categories and 13 subcategories were extracted covering different psychosocial aspects of adaption to retirement Including: Psychosocial challenges (emotional deprivation, reduced psychological resilience, role loss, social isolation, and family challenges), postretirement development (developing interests and activities, and feeling of being free), barriers to retirement adaptation (health problems, lack of a retirement plan, and macrostructural deficiencies), and contextual/supportive facilitators (individual characteristics, job characteristics, and social support systems).Conclusion: After retirement, people face psychosocial challenges or opportunities for development. In the meantime, some barriers and facilitators can affect adaption to retirement. Therefore, preparation for retirement is an important issue in the field of gerontology services. Elderly care providers and health professionals can benefit from the finding of this study in their interventions to promote the psychosocial wellbeing of retirees and their families. lrm;