تحلیل تفاوت‌های جنسیتی در الگو‌های گذران وقت سالمندان ایرانی

اهداف الگوی گذران وقت بر سلامت و کیفیت زندگی سالمندان تاثیر می گذارد و این الگوها متاثر از بافتار جامعه و متغیر های اجتماعی جمعیتی مانند جنسیت است. از این رو، هدف این مطالعه بررسی تفاوت های جنسیتی در الگو های گذران وقت در میان سالمندان ایرانی است.مواد و روش ها در این مطالعه از روش تحلیل ثانویه داده های طرح ملی گذران وقت سال 1394 استفاده شد. نمونه بررسی شده شامل 4285 نفر سالمند 60 ساله و بیشتر در مناطق شهری ایران بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای طبقه بندی شده انتخاب شدند. داده ها با ابزار پرسش نامه گردآوری شده است. یافته ها در این مطالعه حدود 52 درصد از افراد بررسی شده را مردان سالمند و 48 درصد را زنان سالمند تشکیل می دادند. میانگین سنی نمونه بررسی شده برای مردان 7/8±69/2 و برای زنان 5/7±68/7 سال بود. 6/6 درصد مردان، 24/5 درصد زنان سالمند تنها زندگی می کنند. همچنین 5.5 درصد مردان و 6.8 درصد زنان دارای ناتوانی نیاز به مراقب دارند. یافته ها نشان داد مردان سالمند به طور محسوسی زمان بیشتری را به فعالیت های دستمزدی اختصاص داده اند (2 ساعت در روز برای مردان در مقایسه با 6 دقیقه برای زنان). در مقابل، زنان سالمند بیشتر از مردان سالمند درگیر فعالیت های غیردستمزدی نظیر مراقبت و خدمات به اعضای خانوار بوده اند(4/7 ساعت در روز برای زنان و 1/7 ساعت برای مردان). همچنین مردان سالمند به طور معناداری بیشتر از زنان سالمند در فعالیت های فراغتی فعال مشارکت داشتند (0/05≥p). زمان خواب زنان سالمند بیشتر از مردان بوده است و در مقابل زمان صرف شده برای خوردن و آشامیدن و همچنین رفتار های خودمراقبتی در مردان سالمند بیشتر از زنان سالمند بود. بر اساس نتایج تحلیل چندمتغیره بخش زیادی از تفاوت های جنسیتی در گذران وقت ناشی از تفاوت در وضعیت اقتصادی اجتماعی مردان و زنان و الگو های سنتی نقش های جنسیتی است. نتیجه گیری تفاوت در الگو های گذران وقت مردان و زنان سالمند ناشی از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. از این رو نیاز است سیاست ها و برنامه های رفاهی با درنظرگرفتن این عوامل در راستای کاهش تفاوت های جنسیتی در دوران سالمندی طراحی و اجرا شود.

Analysis of Gender Differences in Time Use Among Iranian Older Adults

Objectives Time use patterns affect humans rsquo; health and quality of life. Different social contexts such as gender roles impact on time use patterns in each society. The purpose of this article is to examine gender differences in time use patterns of Iranian older adults.Methods Materials The method of this study is the secondary analysis of the Iranian time use national survey data. A multistage stratified random sampling method was used to recruit the study samples. The study data were collected by completing the study questionnaires of 4285 Iranian elderly 60 years and older who were living in urban areas. Results In this study, 52% of the subjects were male and 48% female. The Mean±SD age of males respondents was 69.2±7.8 years and for females, it was 68.7±7.5 years. About 24.5% of elderly women were living alone compared with 6.6% of men. Also, 5.5% of the elderly men and 6.8% of elderly women were disabled and need caregivers. In addition, the findings showed that elderly men allocated more time to paid works (2 hours per day for men in comparison to 6 minutes per day for women). In contrast, elderly women allocated more time to unpaid works such as caregiving and services to family (4.7 hours per day for women in comparison to 1.7 hours per day for men). Also, elderly men participated more in active leisure than women (P<0.05). Although the sleep time for the elderly women was more than that in elderly men, the time for eating, as well as selfcare for men was more than women. According to the multivariate analysis, the gender differences in time use allocation were due to socioeconomic gender differences. Conclusion Gender differences in time use allocation are due to sociocultural and economic factors. Thus, we suggest that appropriate social welfare policies be designed to reduce gender differences in time use patterns by taking into account these important factors.