عوامل موثر بر همگرایی اقتصادی در کشورهای منطقه شرق آسیا (2012- 1980) با تاکید بر نقش ژاپن

منطقه‌گرایی و اجرای سیاست‌های اقتصادی هماهنگ میان کشورهای دارای ویژگی‌های مشترک فرهنگی، سیاسی و تاریخی، یکی از راهکارهای عملی برای کشورهای دیرگرونده به جرگه توسعه اقتصادی است که گاه موفقیت‌های چشمگیری را نیز برای اقتصاد کشورهای عضو به همراه داشته  است. کشورهای شرق آسیا در چند دهه اخیر نمونه جالب توجهی از سیاستگذاری در قالب منطقه را ارائه داده و موفقیت‌های بی بدیلی را نیز کسب کرده‌اند. تسری رشد بالای اقتصادی در میان این کشورها در نیم قرن اخیر، نظر بسیاری از محققان را به مطالعه مدل رشد اقتصادی این کشورها و شناخت نحوه مدیریت و برنامه‌ریزی آنها جلب کرده است. در مطالعه حاضر تلاش شده تا ضمن بررسی وضعیت همگرایی در میان 15 کشور شرق آسیا در طول سال‌های 2012 1980 عوامل موثر بر ایجاد این همگرایی شناسایی شود. نتایج آزمون فرضیه حاکی از تایید همگرایی مطلق بتا و فرضیه همگرایی سیگما در کل منطقه در دوره مورد بررسی است. به  منظور شناخت کامل‌تر از وضعیت همگرایی در میان کشورهای منطقه، فرضیه همگرایی بتا و سیگما بین کشورهای مورد مطالعه و میانگین منطقه مورد آزمون قرار گرفت. نتیجه نشان می‌دهد که gdp سرانه ژاپن نسبت به میانگین منطقه واگرا بوده، اما کشورهای هنگ‌کنگ، کره جنوبی و سنگاپور دارای همگرایی شرطی و کشورهای برونئی، چین، اندونزی، مالزی، تایلند، کامبوج، لائوس و ویتنام دارای همگرایی مطلق نسبت به میانگین منطقه هستند. این نتیجه، حکایت از اختلاف معنادار gdp سرانه سه کشور هنگ‌کنگ ، کره جنوبی و سنگاپور با gdp سرانه متوسط منطقه است. بررسی همگرایی کشورهای فوق با ژاپن نیز حاکی از آن است که همه کشورها بجز سه کشور ماکائو، برونئی و مغولستان با ژاپن دارای همگرایی مطلق هستند. مطالعه سیاست‌های اقتصادی این کشورها نشان می‌دهد که همگرایی میان این کشورها به خاطر افزایش وابستگی صنایع آنها طی سال‌های 2005 1985 ایجاد شده است. این وابستگی که در چارچوب «الگوی توسعه به شیوه پرواز غازهای وحشی» قابل تبیین است با پذیرش پیمان پلازا در سال 1985 و همچنین افزایش دستمزدها در ژاپن از ابتدای دهه 1980 آغاز شد. به همین دلیل، در بخش دوم با استفاده از مدل جاذبه تعمیم‌یافته عوامل موثر بر صادرات دو جانبه کشورها در طول سالهای 2012 1988 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل ضمن تایید اهمیت متغیرهایی مانند جمعیت و تولید ناخالص داخلی کشورها، نشان داد که صادرات کل کشورها نسبت به هم نیز تاثیر معناداری بر توسعه صادرات دو جانبه داشته است.  

Factors Influencing Economic Integration in East Asia During 1980-2012 Considering the Role of Japan

The spread of high economic growth among East Asian countries in the last three decades resulted in increasing attention regarding these countries’ development models. The present study attempts to investigate the process of integration among 15 countries in East Asia and to identify factors influencing the convergence of these countries during the years 1980 to 2012. The results show that the hypothesis of absolute beta convergence and sigma convergence are confirmed in the region. Examining the convergence toward the average reginal GDP per capita shows that the absolute beta convergence and sigma convergence are not confirmed for Japan. Meanwhile, conditional convergence is shown for Hong Kong, South Korea and Singapore, while absolute convergence is confirmed for Brunei, China, Indonesia, Malaysia, Thailand, Cambodia, Laos and Vietnam. These results indicate a significant difference between the three countries of Hong Kong, South Korea and Singapore, regarding GDP per capita compared with the average GDP per capita in the region. Due to Japan's position as a leading economy in the region, we investigate these countries’ convergence with Japan. The results show that all countries (except Macau, Brunei and Mongolia) have convergence with Japan. Asian international inputoutput tables depict a highly deepening and widening interdependency among manufacturing sector in East Asian countries during the years 19852005. Their interdependency which can be explained by Flying Geese Pattern of Development started with the acceptance of  Plaza Accord in 1985 and the drastic wage increase in Japan in the early 1980s. Because of this interdependency, in the second part of this study we investigate the relationship between total export and bilateral export by using extended gravity model during the years 19882012. The results confirmed a significant positive relationship between bilateral exports and some of the model’s variables such as GDP and total relative exports of countries in the sle.   JEL Classification:F15, F18, F53,J51. Keywords: Convergence, East Asian countries, Gravity equation, Flying Geese Pattern of Development.