نهادگرایی وبلن چالشی در برابر بنیان‌های روش‌شناختی و نظری علم اقتصاد

نهادگرایی وبلن چالشی در برابر بنیان‌های روش‌شناختی و نظری علم اقتصادمحمود مشهدی‌احمد*تاریخ دریافت: 20/6/ 1392تاریخ پذیرش: 27/2/1393چکیدهمی‌توان از وبلن به‌عنوان اصلی‌ترین شخصیت و بنیان‌گذار مکتب نهادگرایی نام برد؛ کسی که با مطالعات خط‌شکنانه خود، تمام سنت‌های فکری و فلسفی اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را در حوزه اقتصاد متحول ساخت. نفوذ علمی وبلن به حدی زیاد است که هنوز هم در کانون توجه و مطالعات اقتصاددانان قرار دارد. نظر به نقش بی‌بدیل وبلن در شکل‌گیری اقتصاد نهادگرا، در این مقاله سعی می‌شود به‌طور مشخص جنبه‌های مختلف آرا و تفکرات او مورد بررسی قرار گیرد. در واقع، نکته مهم و مورد نظر این است که نظریه‌ها و ایده‌های اصلی این اندیشمند بزرگ چه بوده است؟ او چه چیز اقتصاد مرسوم را ناکافی می‌دانسته که سعی در بنا کردن مکتبی به نام اقتصاد نهادگرا داشته است؟ رویکرد روش‌شناختی او به علم اقتصاد چه بوده است؟ این رویکرد چه تحولی در این حوزه از معرفت بشری به‌وجود آورده است؟ بینش خاص وبلن باعث می‌شود چنین پرسش‌هایی در ارتباط با اندیشه‌های او از اهمیت بسیار زیادی برخوردار شوند، زیرا در تاریخ اندیشه‌های علم اقتصاد، او شدیدترین حملات را به مبانی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی اقتصاد مرسوم انجام داد. در این راستا، این مقاله ضمن توجه به پرسش‌های یادشده، تعدادی از مهم‌ترین دستاوردهای وبلن را مورد بررسی قرار می‌دهد و برخی از نو‌آوری‌های معرفت‌شناسانه، روش‌شناسانه و نظری او را شناسایی و ارایه می‌کند. طبقه‌بندی jel: b13, b52, b15.کلیدواژه‌ها: وبلن، اقتصاد نهادگرا، روش‌شناسی، معرفت‌شناسی، اقتصاد مرسوم، علیت تجمعی.