تاثیر کیفیت نهادی بر سازوکارهای تبدیل موهبت به نفرین منابع نفتی (مطالعه موردی ایران)

تاثیر کیفیت نهادی بر سازوکارهای تبدیل موهبت به نفرین منابع نفتی(مطالعه موردی ایران)فرشاد مومنی* و فرزانه صمدیان**1392/7/ 1392 تاریخ پذیرش: 17 /4/ تاریخ دریافت: 11موضوع مقاله حاضر بررسی اثر کیفیت نهادی بر سازوکارهای تاثی رگذاری درآمدهای نفتی در1352 است. مساله اصلی - تبدیل موهبت به نفرین منابع برای اقتصاد ایران در دوره زمانی 1390تحقیق این است که در شرایطی که با نهادهای ناکارا و کژکارکرد ر وب هرو هستیم، تزریقب یمحابای درآمدهای نفتی به اقتصاد از چه کانا لهایی و با چه سازوکارهایی باعث تبدیل موهبتحاصل از منابع طبیعی به نفرین منابع طبیعی خواهد شد. این مقاله همچنین نشان م یدهد، منابعطبیعی مانند نفت، ب هطور ذاتی موجب بروز مصیبت در یک کشور نم یشوند، بلکه چهارچوبنهادی حاکم در یک کشور و تعامل بین چهارچوب نهادی و رانت حاصل از منابع نفتی است کهتعیین م یکند نفت برای یک کشور مصیبت خواهد بود یا موهبت؛ مطالعه حاضر توصیفی تحلیلیبوده و تحلیل یافت هها با بهر هگیری از آموز ههای نهادگرایان است.براساس یافت ههای این تحقیق، وفور درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران با زیرساخ تها و نهادهایناکارا و کژکارکرد به کاهش رشد اقتصادی در بلندمدت و کوتا همدت و در نهایت، نفرین منابعمنجر شده است. بدین صورت که در ایران درآمدهای نفتی ابتدا از طریق سیاس تهای مالی وبودج های دولت خود را نشان م یدهد ( تاثیر قیمت نفت بر هزین ههای دولت) و سپس، از طریقکسری بودجه با بخش پولی اقتصاد ارتباط م ییابد ( تاثیر زیاد قیمت نفت بر حجم نقدینگی).بنابراین، ب یثباتی درآمدهای نفتی و چسبندگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی یکی از کانا لهایاصلی ایجاد پدیده نفرین منابع در ایران بوده و به تداوم رشد نقدینگی و تورم منجر شده است ومه مترین تبعات آن نیز عبارت است از: افزایش واردات، کاهش صادرات غی رنفتی، افزایش سهمارز شافزوده خدمات از تولید ناخالص داخلی، ب هگون های که بخش خدمات ( با سهم بالای خدمات دلالی و واسط هگری) بیش از 50 درصد تولید ناخالص داخلی را در ایران به خود اختصاص دادهاست..q34, p48, o17 :jel طبقه بندیکلیدواژه ها: درآمدهای نفتی، کیفیت نهادی، نفرین منابع، موهبت منابع، اقتصاد ایران