سنجش فقر حاد چند بعدی در فقدان نشانگرها: رویکرد آلکایر و فوستر و تجزیه به ابعاد در ایران

در سال‌های اخیر، اهمیت توجه به رویکرد قابلیتی در محاسبه فقر در مطالعات مختلفی مورد توجه قرار گرفته است، اما یک مانع بزرگ برای دستیابی به شاخص‌های فقر چند بعدی چون آلکایر- فوستر، کسری داده از لحاظ نشانگر است. در این مطالعه با پیشنهاد روش «تولید تکراری و تصادفی داده» با استفاده از مقادیر کلان نشانگرهای غایب به این چالش در ایران پرداخته و یک فاصله اطمینان برای شاخص چند بعدی فقر آلکایر و فوستر را مطابق با استاندارد تعریف شده بین‌المللی آن محاسبه کردیم. نتایج این مطالعه چندوجهی است: نخست اینکه با تجزیه فقر چند بعدی به سه بعد سلامت، آموزش و استاندارد زندگی نشان می‌دهیم که در طول این سال‌ها، سهم محرومیت آموزشی در فقر شدید در کشور همواره در حال افزایش بوده و در بعد آموزش نیز سهم نشانگر «سال‌های تحصیل» به نسبت «حضور در مدرسه» در تمامی استان‌ها در طول زمان افزایش یافته و می‌تواند تاثیرگذارترین نشانگر در فقر چند بعدی شناخته ‌شود. در نهایت با بررسی خصوصیات خانوارهای فقیر می‌توان اشاره کرد که خانوارهای دارای فقر شدید به مرور مسن‌تر، کوچک‌تر و کم‌سوادتر شده‌اند. از این رو، به این نتیجه می‌رسیم که مسئله فقر شدید در ایران به شکلی درآمده است که برنامه‌های فقرزدایی در قالب یارانه به کل جامعه دیگر مفید نبوده و توصیه می‌شود برای برخورد با مسئله فقر شدید، بهبود هدف‌گیری، و از بین بردن محرومیت‌های آموزشی در برنامه کار قرار گیرد.

measuring acute multidimensional poverty with missing indicators: applications to alkire-foster mpi and its dimensional break down in iran

although the importance of considering the capability approach in calculating poverty has been addressed in various studies, a major obstacle to achieving a measure like alkire-foster mpi in many countries is the lack of integrated micro indicators. in this study, we suggest a &repeated and random data generation& method using the macro amount of the missing indicator. moreover, we apply this method to calculate and break down the acute poverty measure of alkier and foster in iran. the results indicate that by using this method, we are able to achieve the desired level with very high precision. in addition, by breaking down multidimensional poverty into three dimensions of health, education, and standard of living, we show that during the last four decades, the share of educational deprivation in mpi is always increasing and has transformed into the most effective indicator in acute multidimensional poverty. finally, by examining the characteristics of poor households, it can be noted that households with acute poverty have gradually become older, smaller, and less educated. therefore, it seems that programs like subsidies to the entire society are no longer helpful for poverty reduction in iran and it can be improved by better targeting and addressing educational deprivation.