نقش شاخص‌های توانمندسازی تجاری بر صادرات ایران: رویکرد مدل جاذبه

اهمیت اقدامات توانمندسازی تجاری در کشورهای مبدا و مقصد صادرات از اهمیت فراوانی در ادبیات اقتصاد بین‌الملل برخوردار است. با وجود این، نقش سیاست‌های توانمندسازی تجاری که می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های تجارت و بهبود عملکرد صادرات شود، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این، به مساله توانمندسازی تجاری در مقصد صادرات و تاثیر آن بر عملکرد تجاری مبدا صادرات چندان توجه نشده است. همچنین لزوم تخمین غیرخطی الگوی جاذبه طی دهه اخیر تا حدودی به طور کامل مورد توافق بوده است. بنابراین، در مقاله حاضر، تخمین اثرات توانمندسازی تجاری به روش حداکثر درست‌نمایی پوآسون‌نما (ppml) برای 21 کشور شریک تجاری آن در بازه زمانی 2008 تا 2016 مورد بررسی گرفته است. شاخص توانمندسازی تجاری (eti)، شامل 4 زیر شاخص دسترسی به بازار، مدیریت مرزها، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطات و محیط عملیاتی است. نتایج نشان داد که عوامل توانمندسازی تجاری مانند دسترسی به بازار، مدیریت مرزی، زیرساخت و محیط عملیاتی هم در کشورهای مبدا و هم مقصد صادرات دارای تاثیر مثبت و معنادار بر جریان تجارت ایران و شرکای تجاری آن هستند. همچنین نتایج بیانگر اهمیت و شدت بیشتر شاخص‌های توانمندسازی تجاری ایران نسبت به اقدامات مشابه در کشورهای شریک تجاری آن بوده است که می‌توان آن را نقش حیاتی توانمندسازی تجاری در افزایش تجارت بین ایران و شرکای تجاری آن تفسیر کرد.

The Role of Enabling Trade Indices on Iran’s Exports: Gravity Model Approach

The importance of establishing “Enabling Trade” measures in the countries of origin and destination of exports is of great importance in the international economic literature. In this regard, many studies have shown that improving Enabling Trade can reduce trade costs and improve export performance. However, in previous studies, the issue of Enabling Trade at export destinations and its impact on the commercial performance of export sources has not received much attention. In addition, the need for nonlinear estimation of gravity models has been almost completely agreed in the past decade. Therefore, this article studies the estimation of the impact of the Poisson PseudoMaximum Likelihood (PPML) on the trade facilitation of its 21 trading partner countries from 2008 to 2016. Enabling Trade Index (ETI) includes four subindexes: market access, border management, transportation and communications infrastructure, and operating environment. The results show that Enabling Trade Indices such as market access, border management, infrastructure, and operating environment in the country of origin and export destination countries have had a positive and significant impact on trade flows between Iran and its trading partners. In addition, the results show that the importance and intensity of Iran’s enabling trade indicators are higher than similar measures taken by its trading partners. The authors interpret it as explaining the important role of enabling trade policies in increasing trade between Iran and its trading partners.