عوامل موثر بر انتشار تجارت الکترونیکی در ایران

هدف این مقاله، بررسی و شناسایی عوامل موثر بر انتشار تجارت الکترونیکی در ایران با تحلیل بین استانی است که در قالب مدل رگرسیون داده‌های تلفیقی در دوره زمانی 1392 تا 1395 و در 30 استان کشور انجام شده است. نتایج نشان داد حدود 5 درصد تولید ناخالص داخلی ایران را مبادلات تجارت الکترونیکی تشکیل می‌دهد. مهم‌ترین عوامل در انتشار تجارت الکترونیکی عبارتند از: کسب‌وکارهای الکترونیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت، ضریب نفوذ تلفن همراه و پهنای باند اینترنت. ضریب متغیرهای تعداد کسب‌وکارهای الکترونیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت، ضریب نفوذ تلفن همراه و ضریب نفوذ اینترنت به ترتیب برابر با 0.045، 0.022، 0.009 و 0.006 بوده و از نظر آماری معنادار هستند. همچنین نتایج نشان داد که ضریب نفوذ اینترنت به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار دسترسی به اینترنت، بیشترین تاثیر را در انتشار تجارت الکترونیکی دارد؛ به این معنا که با افزایش ضریب نفوذ اینترنت در استان‌های کشور، می‌توان شکاف میان تجارت الکترونیکی در استان‌ها را کاهش داد. همچنین تعداد کسب‌وکارهای الکترونیکی نقش محوری بر گسترش شبکه تجارت الکترونیکی در ایران دارد. در این میان ضریب نفوذ تلفن همراه و تلفن ثابت نیز از پیشران‌های تجارت الکترونیکی در ایران محسوب می‌شوند.

Factors Affecting Expansion of ECommerce in Iran

The purpose of this article is to evaluate factors affecting expansion of ecommerce in Iran in a provincial level using paneldata regression model for period 2013 to 2016 in 30 Iranian provinces. The results show that about 5 percent of gross domestic product (GDP) in Iran has been created by ecommerce. The most important factors affecting expansion of ecommerce include: number of ecommerce businesses, penetration rate of landline phone, penetration rate of mobile phone and internet bandwidth. The estimated coefficient for variables of the number of ecommerce businesses, penetration rate of landline phone, penetration rate of mobile phone and internet penetration rate are 0.045, 0.022, 0.009 and 0.006 respectively and they are statistically significant. The results show the greatest influence on ecommerce is made by internet penetration rate that can be used as the driving engine of ecommerce. This means that with increasing internet penetration rate in Iranian provinces, the gap in ecommerce between provinces can be decreased. The second influential variable on expansion of ecommerce is number of ecommerce businesses. In addition, penetration rates of mobile and landline phone are other variables influencing expansion of ecommerce in Iran.