نقش توسعه مالی در تبدیل رانت منابع طبیعی به سرمایه خارجی در ایران

توسعه مالی یکی از کلیدی ترین عوامل اثرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی است. این موضوع  به طور خاص در کشورهای در حال توسعه غنی از منابع طبیعی دارای اهمیت بیشتری است، زیرا چنانچه این کشورها به سطوح بالای توسعه‏یافتگی مالی دست پیدا کنند، می‌توانند با بهره‌گیری مثبت از این منابع به رشد و توسعه پایدار دست پیدا کنند. نظر به اهمیت این موضوع، در این مقاله به بررسی نحوه اثرگذاری شاخص توسعه مالی بخش بانکی بر چگونگی اثرگذاری رانت منابع طبیعی بر سرمایه خارجی در ایران طی دوره 1970-2014 پرداخته شده است. نتایج برآوردکننده ardl، نشان می‌دهد که رانت منابع هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت دارای اثرگذاری مثبت بر سرمایه خارجی کشور بوده است. همچنین نتایج رگرسیون  ardl غلتان برای شاخص چندبعدی توسعه مالی گویای آن است که توسعه مالی هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت نتوانسته پتانسیل بالقوه خود را در راستای افزایش اثرگذاری مثبت این درآمدها بر انباشت سرمایه خارجی بروز دهد. نتایج در مورد شاخص‌های تک‏بعدی توسعه مالی نیز حاکی از آن است که برخی از ابعاد توسعه مالی در کوتاه‌مدت توانسته‌اند اثرگذاری مثبت رانت منابع بر انباشت سرمایه خارجی را افزایش دهند. هر چند که در بلندمدت اثرات بهبوددهنده برای هیچ کدام مشاهده نشده است. به نظر می‏رسد، عدم توجه به کانال‌های توسعه مالی مانند آزادسازی مالی خارجی و همچنین سرکوب‌های مالی طی دوره‌های متمادی عامل اصلی بروز این پدیده در ایران بوده است.

The Role of Financial Development in Converting Natural Resource Rents into Foreign Capital in Iran

Financial development is a key determinant of economic growth and development. This is more important in the case of resourcerich developing countries; because if they achieve high level of financial development, they will get benefit from resources in order to access sustainable growth and development. With regard to importance of this issue, the impact of financial development on conversion of natural resource rents into foreign capital in Iran has been studied during 19702014. The results of our ARDL model show that natural resources have positive effect on foreign capital in both shortrun and longrun. Also, the results of rolling ARDL regression in the case of multidimension financial development index indicate that financial development has failed to materialize its potential effect to improve the impact of natural resources on foreign capital accumulation in both shortrun and longrun. The outcome of regression based on singledimension financial development indices suggests that some of these indices have been able to increase the positive effect of natural resources on foreign capital accumulation. However, there are no observable beneficial effects in the longrun. It seems that the lack of attention to financial development channels such as foreign financial liberalization, as well as financial repression during a long period of time, has been the main cause of this phenomenon in Iran.