تاثیر تغییرات قیمت‌های نسبی بر نابرابری توزیع درآمد در ایران

افزایش قیمت کالاها و خدمات، هزینه‌‌ زندگی خانوارها را به نسبت اوزان کالاها در سبد مصرفی هر خانوار تغییر می‌دهد. بسته به آنکه تورم از ناحیه کالاهای ضروری که در سبد مصرفی خانوارهای کم‌درآمد سهم بیشتری دارد، اتفاق افتاده باشد یا کالاهای کمتر ضروری که سهم بیشتری در سبد خانوار با درآمد بالا دارند، توزیع به ترتیب به زیان خانوار کم‌درآمد یا با درآمد بالا تغییر می‌کند. در تعدیل اثرات تورم به‌طور معمول از شاخص قیمت مصرف‌کننده (cpi) استفاده می‌شود. این شاخص تغییرات قیمت‌ها را براساس الگوی مصرفی خانوار با درآمد متوسط در نظر می‌گیرد؛ حال ‌آنکه خانوارها در دهک‌های درآمدی مختلف دارای الگوی مصرفی متفاوتی هستند. برای رفع این نارسایی، مقاله حاضر تاثیر تغییرات نسبی قیمت‌ها بر توزیع درآمد (هزینه) حقیقی را براساس شاخص قیمت ویژه خانوار (hspi) که با استفاده از اوزان کالاهای در سبد مصرفی هر خانوار محاسبه می‌شود برای دوره 1394-1386 مدنظر قرار داده است. برای سنجش نابرابری از ضریب جینی به روش آگوانگ استفاده ‌شده است. نتایج نشان می‌دهد در دوره‌هایی که شدت افزایش قیمت گروه خوراکی‌ها نسبت به سایر گروه‌ها بیشتر بوده است، ضریب جینی هزینه حقیقی خانوارها به ترتیب براساس شاخص ویژه خانوار (hspi) و شاخص قیمت مصرف‌کننده (cpi)، بزرگ‌تر از ضریب جینی هزینه اسمی است. قیمت نسبی بالاتر در گروه خوراکی‌ها با توجه به وزن بالاتر این گروه از کالاها در سبد مصرفی خانوارهای کم‌درآمد، توزیع را به زیان گروه فقیر، تغییر داده است.