مطالعه ی تطبیقی حقوق خانواده ی متهم در فرایند تحقیقات مقدماتی در ایران و فرانسه

نظام عدالت کیفری تنها بزهکاران را هدف مجازات قرار می دهد و با افراد ناکرده بزه، کاری ندارد؛ اما ماهیت رسیدگی های کیفری به گونه ای است که اشخاص دیگر از جمله خانواده متهمان را نیز درگیر خواهد کرد. همین امر قانونگذاران را به سمت و سوی در نظر گرفتن حقوقی خاص برای این اشخاص، در فرایند کیفری و به ویژه تحقیقات مقدماتی سوق داده است تا از گزند بسیاری از آسیب های دادرسی به دور باشند. قانونگذار ایران نیز با تصویب قانون آیین دادرسی کیفری 1392، گام های جدی و جدیدی را در راستای پذیرش حقوق خانواده متهم برداشته است. حق اطلاع از دستگیری، حق درخواست معاینه ی پزشکی، حق ملاقات با متهم، حق عدم تعرض به مسکن و امور خانوادگی و حق حمایت در برابر تهدید و خطر، از جمله مهم ترین این حقوق است. قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه منبع اصلی اقتباس قانونگذار در این موارد بوده است و به همین علت، توجه به رویکرد نظام حقوقی این کشور که در پرتو تحولات حقوق بشر اصلاح و تکمیل شده است، ضرورت می یابد. به هر روی، اجرای این حقوق در وهله ی اول مستلزم آگاهی دارندگان آن، یعنی خانواده ها می باشد که در اغلب موارد ساز و کار و ضمانت اجرای دقیقی برای آن تعریف نشده است. ضمن این که برخی از حقوق مهم، از جمله حق اطلاع از محل نگهداری یا حق تعیین پزشک معاینه کننده، از خانواده ی متهمان سلب شده و لذا اصلاح قوانین در این موارد ضروری است.

A Comparative Study of the Rights of Accused’s Family in the Process of Preliminary Investigation in Iran & France

The criminal justice system only punished criminals, nor those who have not committed a crime. But the nature of the criminal proceedings is such that other persons can also be affected, including the families of the accused. The same applies has led legislators to consider specific rights for these persons in the criminal process and in particular the preliminary investigation until to be protected against many pests proceedings .With passed the Code of Criminal Procedure 1392, Iranian legislator has taken serious and new steps towards the accept of the rights of defendant's family. The right to know of the arrest, the right to medical examination, visitation rights with the defendant, the right to noninterference in housing and family matters and the right to protection against threats and danger, including the most important of these rights. It seems the French Criminal Procedure Code is the main source of legislator adopted in these rights. Therefore attention to approach of this legal system that reform and completed in the light of development human rights, becomes necessary. Anyway, the implementation of these rights in the first place requires to awareness families that in most cases the exact mechanisms and guarantees for its implementation is not defined. In addition, a number of important rights, including the right to know the keeping place or the right to determine medical examiner has been ignored, so reform is needed in these cases.