حق دادخواهی و مصونیت قضایی دولت ها: رای دیوان بین المللی دادگستری در اختلاف آلمان و ایتالیا

تعارض حقوق دولت ها به عنوان تابعان اصیل حقوق بین الملل از یک طرف و حقوق افراد به عنوان تابعان عاریتی این نظام از طرف دیگر یکی از موضوعات قرن 21می باشد.طی سالیان اخیر با اتخاذ نوعی رویکرد انسانی، استدلال شده است که وفق حقوق بین الملل عام معاصر، چنانچه دعوای مطرح شده نزد یک دادگاه ملی با یک جرم استثنایی و شدید مرتبط باشد، دولت و مقام دولتی خارجی نمی تواند به مصونیت خود استناد ورزد. این استدلال با موافقان و مخالفانی در سطوح ملی و بین المللی رو به رو بوده است.اختلاف آلمان و ایتالیا راجع به دعاوی شهروندان ایتالیایی به دلیل جنایات آلمان طی جنگ جهانی دوم، زمینه ی قضایی در خصوص این موضوع را فراهم ساخت. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن دسته بندی ابعاد مختلف حقوقی موضوع، رای دیوان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. ارزیابی رای دیوان نشانگر آن است که دیوان بین المللی دادگستری به عنوان عالی ترین مرجع قضایی جهان، از میان منطق حقوقی و رویه ی حقوقی جانب مورد دوم را گرفته و با رد«آموزه های حقوقی» ناظر بر اصل مصونیت دولت ها در پرونده های مرتبط با حقوق بشر و حقوق بشردوستانه با بهره گیری از عملکرد دولتی تاکید ورزیده است. رای دیوان جدای از درستی و نادرستی اخلاقی، منبع ارزشمندی برای نظم حقوقی بین المللی و ثبات در روابط بین الدولی به شمار می آید.

al Remedies and Judicial Immunity of States: The International Court of Justice Jurisprudence

The conflict between the rights of States as the primary subjects of international law on the one hand and the rights of individuals as the subsidiary subjects of this legal corpus on the other hand is crystallized in the twenty-first century. Among others, the conflict between the right of individuals to have access to judicial remedies and States immunity from national judicial jurisdiction is noteworthy. In the recent years, having a humanitarian approach in mind, it has been argued that according to general international law, States or governmental officials cannot invoke to immunity, if and when the subject matter of a case is related to an exceptional and grave crimes. This argument has supported or disapproved both at the national and international level.The dispute between Germany and Italy arising from Italians claims related to crimes committed during the second world war, has provided the opportunity for judicial pronouncement on such an argument. This article through categorizing different issues is analyzing the judgment of the International Court of Justice. A review of the judgment indicates that the Court as the highest judicial body has based its judgment on State practice rather than judicial logics. The Court by rejecting the legal doctrines, taking into account the State practice has confirmed the State immunity in cases related to Human Rights or Humanitarian Law. Putting aside the moral evaluations, the Court's judgment is a precious asset for the international legal order and the stability in international relations.