سیر تحول «محاکمه کن یا مسترد کن» در رویۀ قضائی و اسناد بین‏ المللی

صرف‌نظر از میزان مجازات، اجرای مجازات‌هاست که به پیشگیری از وقوع جرائم منجر می‌شود و این قاعده‌ای پذیرفته‌شده در حقوق کیفری است. نه‌تنها در عرصۀ داخلی،  بلکه در عرصۀ بین‌الملل این اصل حاکم بوده و بی کیفرمانی مرتکبان جرائم بین‌المللی همواره عاملی اساسی در افزایش میزان ارتکاب جرم محسوب می‌شود.اصل «صلاحیت جهانی» به‌عنوان یک راهکار مهم در راستای مقابله با بی‌کیفرمانی مرتکبان جرائم بین‌المللی وارد ادبیات حقوق کیفری بین‌الملل شد تا بدین وسیله بتوان با جنایات بین‌المللی مقابله و از وقوع آن‌ها پیشگیری کرد. اصل «محاکمه کن یا مسترد کن» یکی از موضوعات اساسی در اعمال صلاحیت جهانی است که در تعداد زیادی از اسناد بین‌المللی مورد پردازش قرار گرفته و اعمال آن به نوعی اعمال اصل صلاحیت جهانی را تضمین می‌کند. پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است که اصل موصوف در اسناد بین‌المللی و رویۀ قضائی بین‌الملل،  در یک خط مستقیم قرار گرفته یا دچار تحولات شده است؟ پژوهش حاضر در گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه‌ای و در تحلیل اطلاعات از طریق بررسی و تحلیل اسناد بین‌المللی حاوی این اصل و همچنین کنوانسیون‌های دربردارندۀ اصل موصوف،  تحولات صورت‌گرفته در«محاکمه کن یا مسترد کن» را  مورد اشاره قرار داده است. پژوهش حاضر نشان داده است که به‌دلیل ضرورت اجرایی شدن اصل «محاکمه کن یا مسترد کن»،  شاهد تنوع و انعطاف‌پذیری آن در اسناد بین‌المللی و رویۀ قضائی بین‌المللی هستیم،  به‌گونه‌ای که در هر پرونده با اتکا به اصل موصوف آرای متنوعی صادر شده و درنهایت این امر به ایجاد تحولات جدی درخصوص رویۀ قضائی و حتی اسناد بین‌المللی منجر شده است.

the evolution of “aut dedere aut judicare” in jurisprudence and international documents

regardless of the amount of punishment, the impiementation of the punishment that iead to the prevention of crimes, and this is an accepted ruie in criminal law. not only in principle is prevalent, and the doinesit arena, but also in the international arena, this the inability of the perpetrators of international crimes is always a key factor in increasing the amount of crime. “universal jurisdictionprinciple” as an important has intered into solution to cunter the criminals of international crimes, it internationalcriminal law literature, to this way, international crimes can be coping and preveted from occurrence. “aut dedere aut judicare” is one of the basic topics in a large number of preforming universal jurisdiction principle. that is processed in  international douments and preforming somehow guarantees the universal jurisdiction principle.because of the necessity of executing . “aut dedere aut judicare” onal judicial we see its diversity and flexibility in international doumentsandinternationalprocedures, so that in each casa, various opinions have been  issued based on the above mentioned principle and ultimately this has led to serious developments in the judicial gating and procedure and even international douments. present study by investi analyzing judicialprocedures regarding this principle and, as well as, the conventions. encompassed, developments in “aut dedere aut judicare” has been referred.