قابلیت مطالبه زیان معنوی از سوی شرکت‌های تجاری

پیش‌فرض ادبیات حقوقی ما اختصاص زیان معنوی به اشخاص حقیقی است، در‌حالی‌که برخلاف ظاهر امر، امکان ورود این نوع از زیان به اشخاص حقوقی نیز وجود دارد، به‌ویژه آنکه اغلب حیات این دسته از اشخاص، وابسته به تعلق بعضی از حقوق معنوی، مانند اعتبار و شهرت و شناسایی امکان مطالبه غرامت بابت آسیب وارده به این حقوق است؛ بنابراین، سکوت ادبیات حقوقی در این باره باید جبران شود. این مقاله، با تمرکز بر شرکت‌های تجاری، درصدد پاسخ به این مسئله است که آیا زیان معنوی از سوی شرکت تجاری قابل‌مطالبه است یا خیر. در پاسخ به این پرسش، با طیفی از نظرات روبه‌رو هستیم: برخی با تاکید بر وجود مجازی شرکت‌ها، به پرسش یاد شده، پاسخ منفی می‌دهند و برخی دیگر، با اعتقاد به وجود واقعی آن‌ها، پاسخ مثبت. این نوشتار جانب دیدگاه تفکیک زیان معنوی را گرفته و زیان معنوی‌ای که برای حمایت از احساسات است را قابل‌تعلق به شرکت‌های‌ تجاری نمی‌داند، ولی با توجه به اقتضای طبیعت شرکت تجاری، امکان مطالبه زیان وارد بر سرمایه‌های معنوی شرکت را می‌پذیرد. در این مقاله،رویه حاکم بر دادگاه اروپایی حقوق بشر و حقوق انگلیس مرور شده و در پایان، حقوق ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

studying the possibility of claiming moral damage by commercial corporations

the presupposition of our legal literature is the attribution of moral damages to natural persons, while contrary to what seems apparently,it is also possible to inflict this type of damage on legal persons,especially since the lives of these individuals often depend on the attribution of certain intellectual rights such as reputation and recognition of the possibility of claiming compensation for damage to these rights;therefore,the silence of the legal literature in this regard must be compensated.this article,with the main focus on corporations,strives to answer the question of whether moral damages can be claimed by a corporation.in answer to this question,we are faced with a range of opinions:some,by emphasizing the virtual existence of companies, give a negative answer to this question,and others,believing in their real existence,give a positive answer.this article takes the view of the separation of moral damages and does not consider the moral damages that are to support emotions to belong to commercial companies, but according to the nature of the commercial company,it accepts the possibility of claiming damages on the companychr(’39’)s intellectual capital.in this article,the case law of the european court of human rights as well as the british law are reviewed and finally,iranian law will be examined.