وظایف والدین در پیشگیری از انحرافات اطفال و نوجوانان از دیدگاه فقهی و حقوقی

گسترش مفاسد اجتماعی و پائین آمدن سن گرایش به انحراف و کج‌روی در اجتماع، اهمیت وظایف خانواده، جامعه، قانون‌گذاران و مجریان قانون را در این زمینه مشخص می‌کند. تربیت و پیشگیری از انحرافات اطفال و نوجوانان جزو تکالیف والدین بوده و در آموزه‌های اسلامی و قوانین موضوعه، ضمانت‌اجرای متناسب درخصوص عدم انجام این تکالیف تعیین شده است. البته قوانین اجتماعی در ادوار مختلف و متناسب با تحولات اجتماعی نیازمند به‌روزرسانی هستند. پدر و مادر هر دو به‌نحو مستقیم و غیرمستقیم و در قالب فعل و ترک فعل، در موضوع تربیت و پیشگیری از انحراف فرزندان موثر هستند. البته نوع وظایف، قلمرو اختیارات و تکالیف آنان یکسان نیست و در این زمینه اختلاف‌نظر فقهی و حقوقی نیز وجود دارد. تکالیف پدر اغلب مصرح است و ترک آن‌ها برای او مسئولیت پدید می‌آورد. در مورد مادر شاید در بادی‌امر این‌گونه به‌نظر برسد که برای وی تکلیفی وجود ندارد، لیکن با استفاده از عمومات ادله نظیر وجوب امر به معروف و نهی از منکر، همچنین در پاره‌ای از شرایط نظیر وکالت از جانب پدر و یا قیمومت در موارد فقدان و یا عدم صلاحیت پدر و مسائلی از این قبیل، موضوع تکالیف و مسئولیت‌های مادر با اَشکال مختلف قابل بحث است. البته قید زمان و ادوار مختلف سن کودک و نوجوان در این مورد نیز حائز اهمیت است. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام‌گرفته، ضمن بیان مجموعه‌ای از وظایف والدین براساس حقوق؛ فقه و آموزه‌های اسلامی، نقش آن‌ها در پیشگیری از انحرافات اطفال و نوجوانان در غالب زمینه‌ها تبیین شده است