کارکرد و ماهیت حقوقی عملکرد شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)

تسویۀ موثر و کارامد یکی از ضروریات مدیریت حجم انبوه معاملات در بازار سرمایه است. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویۀ وجوه (سمات) متولی امور ثبت، سپرده‌گذاری و تسویه در بازار بورس اوراق بهادار است. تعیین ماهیت و نقش سمات در این امور لازمۀ تشخیص حقوق و تکالیف این شرکت و هریک از طرفین معامله است که در این تحقیق موردبررسی قرار گرفته است؛ درخصوص نقش سمات نظراتی مانند «معامله‌گر بودن»، «محاسبه‌گری صرف» و نظریۀ «وکالت در تسویه» مطرح شده است که هریک از این نظریات مستلزم سازوکار اجرایی متفاوتی است. با مطالعۀ قوانین و مقررات حاکم بر بازار سرمایه و تطبیق آن با نظرات رایج میتوان به این نتیجه رسید که سازوکار اجرایی تسویه در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، براساس سازوکارِ «شبکه‌سازی تسویۀ الزام‌آور» طراحی شده است و سمات در این سازوکار، به‌عنوان وکیل، «وکالت در تسویه» معاملات را برعهده دارد.