ارزیابی جرم شناختی ترس از جرم در مقایسه با ناامنی در محاربه

پژوهش حاضر به بررسیِ وجوهِ تفاوت و بازشناسی میان ناامنی به‌عنوان یکی از ارکان جرم محاربه و پدیدۀ جرم شناختیِ ترس از جرم اختصاص دارد. مادۀ 279 قانون مجازات اسلامی مصوب1392، به ماهیت مقید جرم محاربه و لزوم احراز ناامنی به‌عنوان نتیجۀ مجرمانه تاکید دارد. گاه ناامنی در جامعه، نه در تقارن یا توالیِ معقول، بلکه در تعاقب فعل مجرمانه و متاثر از مولفه‌های دیگری از قبیل انعکاس گزینشی اخبار، خطاب قرار دادن متهم با عباراتی نامانوس مانند «شیطان»، «خون‌آشام» و نمایش تصاویر دوربین‌های مدار‌بسته صحنۀ جرم توسط رسانه‌ها، بروز می‎کند. امکانِ تفکیک این شکل از ناامنی - که با قرائتی جرم‌شناختی «ترس از جرم» نامیده می‌شود- از ناامنی به‌عنوان نتیجه در جرم محاربه، به‌دلیل تمایل هر دو مفهوم به احتمال بزه‌دیدگی، در برخی موارد بسیار دشوار است. ضرورت این تفکیک به این دلیل است که اشتباه قضائی در جایگزین کردن ناامنی مرتبط با پدیدۀ ترس‌از‌جرم به‌جای ناامنی ناشی از محاربه، منجربه توسعۀ لجام‌گسیخته مصادیق این جرم می‌شود.‍‍ پروندۀ موسوم به قاسم ورمزیار نمونۀ مناسبی در تایید ضرورت تبیین این دو مفهوم است. در این تحقیق با استفاده از یافته‎های حاصل از مطالعۀ منابع کتابخانه‎ای و با روش تحلیل محتوا تلاش شده است برقرار بودن یا عدم امکان برقراری رابطۀ علیت انحصاری میان فعل مجرمانه و بروز ناامنی، با تاکید بر عنصر زمان، به‌عنوان ضابطۀ تشخیص افتراقی میان این دو شکل از ناامنی معرفی شود