تحلیل جرم‌انگاری تولید و پخش نرم‌افزار و ابزارهای الکترونیکی صرفاً مجرمانه در سیاست کیفری ایران در پرتو اسناد فرامرزی

جرم‌انگاری و مجازات از مهم‌ترین شیوۀ دولت‌ها برای مقابله با جرایم روبه‌رشد در فضای سایبر می‌باشد. با نظر به فضای مجازی از دیدگاه حقوق کیفری، می‌توان بیان نمود که این جرم‌انگاری در دو حوزه صورت گرفته است: نخست جرم‌انگاری رفتارهایی که اصالتاً باعث صدمه به دیگران و یا نقض اخلاق می‌شود و دستۀ دوم رفتارهایی که مقدمۀ جرایم فوق یا معاونت در آن‌ها می‌باشد. تولید، تهیه، توزیع و نگهداری هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرایم رایانه‌ای به کار می‌رود، در زمرۀ این دسته بوده که برخی مصادیق آن در بند الف مادۀ 753 قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری شده است. با وجود سادگی این بند، هنگام اعمال آن، مسائلی پیش می‌آید که نیازمند تدقیق می‌باشد مانند آنکه جهت‌گیری سیاست کیفری ایران در خصوص ابزارهایی که کارایی دوگانه دارند، مفهوم دقیق جرم رایانه‌ای منظور این بند، سوءنیت خاص این جرم و وضعیت نگهداری این ابزارهای مجرمانه چیست. نوشتار حاضر با مطالعۀ کتابخانه‌ای و به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی با مطالعۀ اسناد فرامرزی مانند کنوانسیون شورای اروپا در زمینۀ جرایم سایبری (بوداپست) 2001 و کنوانسیون عربی مقابله با جرایم تکنولوژی اطلاعات 2010 و استخراج وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها و برپایۀ اصول حاکم بر حقوق کیفری به تحلیل مادۀ فوق پرداخته و درصدد یافتن پاسخ‌هایی است که ضمن دارا بودن بنیان نظری، بتواند مسائل عملی را نیز پاسخ‌گو باشد