فلسفۀ دلیل‌مندی تصمیم قضایی

سرنوشت دادرسی در قالب تصمیم قضایی رقم می‌خورد. بدون دلیل نمی‌توان دادرسی کیفری را موجه و مشروع دانست. به‌صراحت قانون اساسی و عادی ایران هر تصمیم قضایی باید دلیل‌مند باشد. اینکه چرا و به چه علت مقام قضایی موظف است که تصمیم خود را مدلل نماید، می‌توان از لابلای مجموعۀ قوانین استخراج نمود. دلیل‌مندی تصمیم قضایی دارای مبانی عقلی، اخلاقی و روان‌شناختی است. عادلانه و عقلانی بودن دادرسی در تصمیم قضایی آشکار می‌شود. در صورتی که مقام قضایی تصمیم خود را مدلل نماید، اعتماد و اطمینان به مقام قضایی ایجاد و افزایش خواهد یافت و از طرح مجدد دعاوی جلوگیری به عمل خواهد آمد. بدون دلیل‌آوری، تصمیم قضایی ناعادلانه خواهد بود و موجب سلب امنیت فردی و اجتماعی و اعتماد عمومی و سبب استبداد و خودرایی مقام قضایی خواهد شد و نقض مداوم تصمیمات او در مراجع عالی را به دنبال خواهد داشت