جایگاه «بیلمنت» در حمل‌و‌نقل دریایی در نظام کامن‌لا و مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران

نهاد بیلمنت از نظام کامن‌لا سرچشمه گرفته است. این نهاد حقوقی ترکیبی از ویژگی‌های حقوق قراردادها و ضمانات‌ قهری است و همین امر سبب اختلاف‌نظر در ماهیت و آثار آن شده است. بیلمنت در حقوق ایران معادل ودیعه، کفالت، تحویل گرفتن، ضمانت، وثیقه‌گذاری و عقد امانت‌ ترجمه شده است که هیچ یک از آنان، معنای دقیقی برای این نهاد نمی‌تواند باشد. به نظر می‌رسد، نزدیک‌ترین نهاد حقوقی ایران، به بیلمنت، «ید امانی» است. طبقه‌بندی‌های متعددی از این نهاد در دست است که از مهم‌ترین آن‌ها، می‌توان به طبقه‌بندی بیلمنت بر اساس مسئولیت و درجۀ تقصیر بیلی (متصرف کالا) اشاره داشت. تصدی به عملیات حمل‌ونقل از مصادیق برجستۀ بیلمنت محسوب می‌شود و در طبقه‌بندی نام‌برده، نقش کلیدی را ایفا کرده است. در دعاوی مبتنی بر قراردادهای حمل‌ونقل در نظام کامن‌لا آرایی وجود دارد که اختلاف، بر مبنای بیلمنت حل‌وفصل شده است. با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین خاستگاه‌های حقوق حمل‌ونقل دریایی و معاهدات بین‌المللی در این خصوص، نظام کامن‌لا می‌باشد، بررسی جایگاه این نهاد در نظام کامن‌لا و نقش آن در حقوق حمل‌ونقل دریایی واجد اهمیت در تفسیر قراردادها و معاهدات در این عرصه می‌باشد. لذا در پژوهش حاضر ضمن بررسی مختصر بیلمنت در حقوق انگلستان و آمریکا و مقایسۀ آن با حقوق ایران، به‌جایگاه بیلمنت در باربری دریایی نگاهی ویژه شده است