ارزیابی کلیشه های ذهنی کُنشگران رسمی عدالت کیفری نسبت به متهمان فقیر

مطالعات جامعه‌شناسی کیفری گویای آن است که اصلِ برابری افراد در مقابل قانون در عمل، تحت تاثیر برخی از متغیرهای فراقانونی چنان‌که بایدْ سهمی از واقعیت اجتماعی ندارد. متغیرهایی همچون جنسیت، نژاد، مذهب و طبقه اجتماعی باورهایی نادرست را در ذهن کنشگران عدالت کیفری ایجاد می‌کنند که مبنای تصمیم‌گیری می‌شود. این باورها در مراحل مختلف فرایند عدالت کیفری می‌توانند بر سرنوشت کیفری متهمان تاثیرگذار باشند. فقرا در زمرۀ گروه‌هایی هستند که به‌واسطۀ سطح معیشت، نوع پوشش، سبک و محل زندگی، وضعیت اشتغال و نوع گویش و رفتار در معرض کلیشه‌های ذهنی منفی قرار دارند. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد پژوهش کیفی و استفاده از ابزارهای تحلیل پرونده‌های کیفری و مصاحبه با تعدادی از ماموران پلیس و قضات در حوزۀ قضایی شهرستان کاشان به تاثیر تفکرات قالبی در نحوۀ تصمیم‌گیری آن‌ها در قبال بزهکاران فقیر می‌پردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که سکونت در محلات فقیرنشین، نوع پوشش خاص و اشتغال به برخی مشاغل موجبات پیش‌انگاره‌های منفی برای ماموران پلیس در جریان گشت‌زنی و برای مقام قضایی در مقام صدور قرار تامین و صدور حکم می‌شود و در مجموع نوعی سخت‌گیری کیفری را ایجاد می‌کند.