اسلامی شدن دانشگاه در ایران بعد از انقلاب؛ فراتحلیلی از پژوهشها

از زمان طرح موضوع «اسلامی شدن دانشگاه» تاکنون، پژوهشهای زیادی سعی در ایضاح، جستارگشایی، تدقیق مفهومی، و آسیب‌شناسی این موضوع داشته‌اند. تکوین چنین سامان پژوهشی حول موضوع یادشده اگر چه منجر به ظهور یافته‌های جدید شده، اما تنوع و پراکندگی این موضوعات موجب شده نتوان دریافتی علمی از مباحث مطرح شده داشت. هدف: محقق در این پژوهش به بازاندیشی در معانی، مفاهیم، پیش‌فرضها، رویکردها و همۀ آنچه در پژوهشهای انجام شده طی سالهای گذشته به انجام رسیده، پرداخته است. روش: روش مورد استفاده در این پژوهش، فراتحلیل بوده و به شیوۀ کیفی و اسنادی انجام شده است. یافته‌ها: پژوهشهای انجام شده در حوزۀ اسلامی‌شدن دانشگاه را می‌توان مسامحتاً حول پنج مضمونِ گرایش دانشگاهیان به اسلامی‌شدن، مفهوم اسلامی‌شدن، راهکارها و موانع اسلامی‌شدن، امکان و ضرورت اسلامی‌شدن و اسلامی‌شدن، ایدئولوژی و قدرت سامان داد. نتیجه گیری: دانشگاهیان در مجموع با کلّیت اسلامی‌سازی مخالفتی ندارند، اما سیاستها و برنامه‌هایی که برای اسلامی‌کردن دانشگاه ارائه و اجرا شده، با چالشهایی مواجه است. راه برون‌رفت از چالشهای موجود، رسیدن به فهمی مشترک در خصوص موضوع است؛ فهمی که: نقطه‌نظرات همۀ ذی‌نفعان در آن لحاظ شده، با عرف حاکم بر نهادهای علمی بین‌المللی در تعارض نباشد و متناسب با ارزشها و نیازهای جامعۀ اسلامی ایران باشد