تشیّع و دوران نظام‌سازی مذهبی و سیاسی (از زمان شکل‌گیری تا پایان دورۀ اول خلافت عباسی)

این مقاله در پی بررسی چگونگی و زمان شکل‌گیری تشیّع در اسلام و وضعیت آن در زمان حیات پیامبر(ص) و پس از آن تا دورۀ اول دولت عباسی و نقد فرایند شکل‌گیری نظام مذهبی و سیاسی شیعه به ویژه در ایران بوده است. روش: مقالۀ حاضر با روش تحلیلی و توصیفی و با رویکردی کاربردی و منطقی، به اثبات این فرضیه می‌پردازد که شیعه به عنوان مذهب، همزمان با بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) شکل گرفته، نظامی مذهبی و سیاسی را پی افکنده و از همان ابتدا مورد توجه بخش عمده‌ای از مردم ایران قرار گرفته است. یافته‌ها: نقش خلفا و زمامداران عرب، حاکمان ایرانی، قیامگران شیعی و حاکمان شیعه و در یک کلام، شکل‌گیری نظام مذهبی سیاسی تشیّع در پذیرش تشیّع از سوی ایرانیان را بررسی کرده، اثبات کند که اولاً، تشیّع نشات گرفته از اندیشه‌ها و آرای حضرت رسول(ص) و صحابه بوده و نظام معرفی شده از سوی این مذهب برگرفته از اندیشه‌های اصیل اسلامی است و ثانیاً، ورود آن به ایران با ورود اسلام همزمان است. همین موضوع ثابت خواهد کرد که شیعه در قرون اولیه اسلام و همزمان با آن رشد کرده و از شبه‌جزیرۀ عربستان به سایر نقاط جهان اسلام گسترش یافته است. نتیجه‌گیری: با پذیرش این امر مسجل خواهد بود که مذهب شیعه، مذهبی نظام‌مند بوده که با بهره‌گیری از عملکرد خلفا، زمامداران عرب، انجام قیامهای مختلف از سوی علویان و مخالفان امویان و عباسیان و نیز تشکیل حکومتهای شیعی در ایران برای دستیابی به استقلال و معرفی اندیشه‌های خود تلاش کرده و همین امر، شیعه را به عنوان مذهب انتخابی ایرانیان به جهان معرفی کرده است