بررسی نقش اسلامی‌سازی علوم (با تاکید بر منابع معرفت‌شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی

هدف: هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی نقش اسلامی‌سازی علوم (با تاکید بر منابع معرفت‌شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی است. بر این اساس، چهار پرسش پژوهشی پیرامون منابع معرفت‌شناختی اسلامی‌سازی علوم، نقش اسلامی‌سازی علوم (با تاکید بر منابع معرفت‌شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی، موانع و چالشهای اسلامی‌سازی علوم و ارایه راهکارها و پیشنهادها، مطرح و بررسی شده است. روش: روش انجام پژوهش، توصیفی و تحلیلی بوده است. یافته‌ها: یافته‌ها مبیّن آن است که بین اسلامی‌سازی علوم و تحقق تربیت اسلامی در چهار زمینه مورد بررسی، ارتباط وجود دارد. وحی، عقل، نقل و مشاهده حسی، به عنوان منابع معرفت‌شناختی در اسلامی‌سازی علوم مطرح می‌شوند. از آنجا که تجربه در اسلام فقط پیرامون یافته‌هایش می‌تواند اظهار نظر کند و فراتر از آن در تیررس توانمندی‌اش نیست، لذا با تجربه مدّ نظر اثبات‌گرایی، متفاوت است. عقل نیز در عین اینکه منبعی مستقل به شمار می‌رود، به محدودیت خود واقف بوده، برای تایید و شکوفایی‌اش از وحی بهره می‌برد. اسلامی‌سازی علوم از طریق شکوفا کردن عقل و با فراهم کردن زمینه عبودیت و منتهای مقصد انسان؛ یعنی هدایت، در تحقق تربیت اسلامی نقش ایفا می‌کند. نتیجه‌گیری: ترسیم چنین الگویی باعث پرهیز نگاه افراط‌گرایانه و تفریط‌گونه به علم شده، موجب نگرشی عالمانه و محققانه به آن می‌شود. این نگاه اعتدال‌مندانه، علم را از حصار تنگ کلیسای قرون وسطایی و به اصطلاح مترقّیانه پوزیتیویستی و فرا اثبات‌گرایانه بیرون آورده، آن را در جایگاه حقیقی خود که همان مراتبی بودن است، قرار می‌دهد. با احاطه بر دستاوردهای علمی و استفاده از آنها و اجتهاد پویا در منابع غنی اسلامی می‌توان بر چالشهای اسلامی‌سازی علوم فایق آمد