ارزیابی تاثیر جنسیّت مفسّر در برداشت از متن؛ مطالعه موردی آیه 34 سوره نساء

هدف: پژوهش حاضر به دنبال امکان‌سنجی برداشت و خوانش مردانه در آیات حوزۀ زن در طول تاریخ بود و مدل مواجهۀ قرآن با جنسیت زن، متناظر با گفتمان پیش از اسلام را به عنوان مبنای سدّ خوانش جنسیتی بازشناسی کرد. روش: پژوهش حاضر با ابزار گردآوری اسنادی- کتابخانه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی و سطح تحلیلِ تحلیل محتوا به سرانجام رسیده است. یافته‌ها: بررسی دیدگاه مفسّران از قرن دوم تا چهاردهم، بیانگر تاثیر جنسیت در برداشت از متن و در نتیجه، خوانش مردانه در مطالعۀ موردی بود؛ به طوری که از قرن دوم تا سیزدهم به سبب گفتمان، دوره و بوم مفسّران، خوانشهای برتری جنسیتی مشهود است و در قرن 14 و 15، به سبب تعدیل گفتمانی، برتری جای خود را به تفاوتهای جنسیتی بدون ملاک برتری داده است. نتایج: توجه مفسّر یه این نکته که جنسیت زن در جاهلیت پایین بوده و خداوند مهندسی مخصوص و سبک فراجنسیتی جایگاه جنسیت زن را ارتقا داده است و در منظومۀ دینی و زندگی زناشویی، اقتصادی و سیاسی برای زن، بر خلاف گفتمان موجود، هویت‌سازی کرده است، می‌تواند سد خوانش جنسیتی باشد. برداشت فراجنسیتی از آیۀ 34 نساء بر اساس سیاق، نافی خوانشهای برتری جنسیتی است.

evaluating the impact of the interpreter’s gender on the interpretation of the text; a case study of verse 34 of surah nisa

aim: the current research sought the possibility of male interpretation and reading in the verses of women throughout history and recognized the model of the qur’an’s encounter with the female gender, corresponding to the pre-islamic discourse, as the basis of the barrier of gender reading. method: the current research has been completed with the tool of document-library collection and descriptive-analytical method and the level of analysis of content analysis.results : examining the perspective of commentators from the 2nd to the 14th century showed the influence of gender on the interpretation of the text and, as a result, male reading in the case study; so that from the 2nd to the 13th century, due to the discourse, period and environment of the commentators, the readings of gender superiority are evident, and in the 14th and 15th centuries, due to discourse adjustment, superiority has given way to gender differences without criteria of superiority.conclusion: the commentator’s attention is to the point that women’s gender was low in jahiliyyah (time of paganism) and god has promoted the position of women’s gender with a special engineering and transsexual style and created an identity for women in the religious system and married, economic and political life. contrary to the existing discourse it can be a barrier to genderbased reading. according to the context, the transsexual understanding of verse 34 of nisa is the negation of gender superiority readings.