مقایسۀ آرای مارتین هایدگر و سید حسن نصر در باب علم مدرن

هدف: هدف از انجام این پژوهش، مقایسۀ اندیشۀ هایدگر و نصر در باب علم مدرن بود. در راستای نیل به این هدف، نخست دیدگاه هایدگر در باب علم مدرن، واکاوی و به این امر اشاره شد که وی ماهیت فنّاوری در جهان مدرن را نه امری تکنیکال، بلکه امری متافیزیکی و مبتنی بر سوبژکتیویسم می‎داند. همچنین او در مصاف با سوبژکتیویسم مترتّب بر علم مدرن، به تفکر هستی‌شناسانۀ مبتنی بر از میان برداشتن شکاف میان سوژه و ابژه روی ‌آورده است. سپس در واکاوی دیدگاه نصر در باب علم مدرن، بر این امر تاکید شد که نزد وی، تنها راه مصون ماندن از هجوم امواج فنّاوری و علوم مدرن، گسست کامل از علم مدرن و بازگشت به سنّت و علم قدسی است. در پایان پژوهش نیز به شباهتها و تفاوتهای میان هایدگر و نصر در باب علم مدرن اشاره شد. روش: روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی- مقایسه‌ای بود. یافته‌ها: اگر چه هایدگر نیز همچون نصر، عقلانیت فنّاورانه مترتّب بر عالم مدرن را به مهمیز نقد ‌کشید؛ اما او همانند نصر قصد وانهادن کامل علم مدرن و بازگشت به دوران قدیم را نداشت و روش‌شناسی او در مواجهه با علم مدرن، گسستی-پیوستی بود. نتیجه‌گیری: از نظر هایدگر، تنها راه مواجهۀ صحیح با فنّاوری و علم مدرن این است که ضمن استفادۀ صحیح و بهینه از دستاوردهای علمی و فنّاورانه می‌توان اسیر و خادم فنّاوری هم نشد. اما نصر بر خلاف هایدگر، رویکردی کاملاً گسستی و سلبی در قبال علم و فنّاوری مدرن دارد. واقع امر این است که به دلیل عدم مخالفت دین مبین اسلام با برگرفتن علم و فنّاوری مدرن، رویکرد گسستی-پیوستی در مواجهه با علم و فنّاوری مدرن، راهکاری منطقی‌تر و کارامدتر در راستای مواجهه با علم مدرن به شمار می‌آید.

comparing martin heidegger’s and seyyed hassan nasr’s ideas of modern science

aim: this paper aimed to compare heidegger’s and nasr’s views on modern science. heidegger’s view on modern science was analyzed, and it was pointed out that heidegger considered the nature of technology in the modern world not as a technical matter but as a subjective metaphysical one. also, he turned to ontological thinking based on eliminating the gap between subject and object in the face of subjectivism resulting from modern science. then, nasr’s view on modern science was analyzed, and it was emphasized that according to nasr, the only way to stay safe from the waves of modern science and technology was to completely break away from modern science and return to tradition and sacred science. finally, heidegger and nasr’s similarities and differences regarding modern science were mentioned. findings: the research findings indicated that although heidegger, like nasr, critically criticized the technological rationality of the modern world, he did not intend to abandon modern science and return to the old times ultimately, and his methodology was discontinuity-continuity facing modern science. method: the present study employed a descriptive-comparative research. conclusion: it can be concluded that according to heidegger, the only way to face technology and modern science properly is while using the scientific and technological achievements correctly and optimally; one cannot become a slave and servant of technology. unlike heidegger, nasr had a wholly disjointed and negative approach toward modern science and technology. the fact is that due to the non-opposition of islam to the adoption of modern science and technology, the discontinuity-continuity approach in dealing with modern science and technology is considered a more logical and effective solution in dealing with modern science.