بررسی و تحلیل دیدگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی با رویکرد اسلامی ‌سازی علوم جدید

زمینه و هدف: رویارویی و مواجهۀ مسلمانان با علوم جدید که منشا آن در غرب است، در دیدگاه اندیشمندان اسلامی اشکال متفاوتی به خود گرفته است؛ زیرا بعضی از مسلمانان بر این باورند که یکی از راههای ترقی و بالندگی جوامع اسلامی، سازگاری با علوم جدید است. در این میان، رویکرد سید جمال‌الدین در مواجهۀ اسلام با علوم تجربی، حائز اهمیت بوده و نشان‌دهندۀ سابقه و پیامد علم‌خواهی و رونق علمی دوبارۀ مسلمانان است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا، با رویکرد استقرایی تبیین و موردکاوی شده است. شیوۀ جمع‌آورى داده‌ها، اسنادی و نمونۀ پژوهش، کل نوشته‌های موجود سید جمال‌الدین و مطالب پیرامون ایشان بوده است. یافته‌ها: نظرات سید جمال‌الدین دربارۀ اسلامی‌سازی علوم جدید را می‌توان در قالب پنج مقوله و 15زیرمقوله تبیین و تحلیل شد؛ بدین منظور، تا به اقناع رسیدن داده‌ها، 80 فیش از جامعۀ آماری تحقیق استخراج شده است. نتایج: از نظر سید جمال‌الدین، علوم غربی پیراسته‌شده‌ای که فرهنگ، باور و سلطۀ بیگانه را همراه خود نداشته باشند، هیچ تضادی با دین اسلام ندارند. از طرفی، مواجهۀ اسلام با علوم غربی به سه صورت است: 1. سنّتی‌نگری و علم‌گریزی؛ 2. تقلید مظاهر و علوم غربی؛ 3. سازگاری دین و دانش.

analysis of seyyed jamaluddin asadabadi’s view point with the approach of modern sciences islamization

aim: the confrontation of muslims with modern sciences that originate in the west has taken different forms in the view of islamic thinkers. because some muslims believe that one of the ways for the progress and development of islamic societies is to adapt to the new sciences. meanwhile, seyyed jamal al-din’s approach of faceing islam with experimental sciences is very important, that shows the background and consequences of seeking knowledge and scientific prosperity of muslims.method: this research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method, which has been explained and investigated using content-analysis method with inductive approach. the method of data collection has been documentary and statistical society were all existing writings of seyyed jamaluddin and the materials around him.results: the research findings show that seyyed jamal al-din’s views on the islamization of modern sciences in the form of 5 categories and 15 subcategories explained and analyzed, in this regard, 80 sheets have been extracted from the statistical population of the research conclusion: the authors of the article conclude that according to seyyed jamal al-din, those aspects of the western sciences which do not impose the foreign culture, beliefs and it,s domination, have no conflict with the religion of islam. on the other hand, islam has been exposed to western sciences in three ways: aversion to science, imitation of the manifestations of western sciences, compatibility of religion and knowledge