مطالعۀ تطبیقی ادراک عقلی از منظر ملاصدرا و مقولات فاهمۀ کانت و تاثیر آن بر علوم شناختی

هدف: هدف این مقاله، مقایسۀ شناخت بین دو مکتب فلسفی کانت و حکمت متعالیه بود. تعریف این دو نظام از ادراک و عقل و فاهمه و تاثیر آن بر دیگر دانشها می‌تواند برای ساخت نظامات اجتماعی شناختی و اندیشه‌ای بسیار راهگشا باشد. روش: این مقاله با روش مطالعۀ کتابخانه‌ای و مراجعه به متون دست اول دربارۀ مسئلۀ فاهمه و شناخت انجام شد. یافته‌ها: تعریف کانت از فاهمه با تکیه بر مقولات و محدود کردن ادراک به معبر فاهمه، راه را بر بسیاری از نوآوری‌ها در زمینۀ درک جهان بما هو بسته است؛ در صورتی که در نظام صدرایی با عنایت به تعریف ملاصدرا از عقل و ادراک، افقهای پیش رو برای ادراک و نظام‌سازی‌ها بر مبنای این ادراک بسیار گسترده و فراخ است. نتیجه‌گیری: با تکیه بر نظام ادراک صدرایی می‌توان نظام شناختی ادراکی جدیدی ارائه داد که دامنۀ گسترده‌تری از نظام شناختی کانت دارد.

a comparative study between the two philosophical schools of kant and mullah sadra in intellectual perception and its impact on cognitive knowledges

aim: the purpose of this article is to compare knowledge between the two philosophical schools of kant and transcendental wisdom. the definition of these two systems of perception and reason and understanding and its impact on other knowledges can be very helpful for the construction of socio-cognitive and thought systems.method:in this article, an attempt has been made to compare the problem of understanding and recognition in two schools by studying the library and referring to first-hand texts.results:according to the findings of this research, kant’s definition of understanding by relying on categories and limiting perception to the passage of understanding has closed the way to many innovations in the field of understanding the world, while in sadra’s system, according to mulla sadra’s definition of reason and the perception of the horizons ahead for perception and systems based on this perception is very broad.conclusion:it can be concluded that by relying on sadra’s system of perception, we can present a new cognitive system that has a wider scope than kant’s cognitive system.