مبانی تجربۀ عرفانی از منظر ابن عربی و جایگاه آن در هنر

تجربۀ عرفانی اعم از تجربۀ دینی است و یکی از جلوه‌های معنویت در حیات بشری و موضوعی جذّاب برای فیلسوفان و عارفان در هر دوره‌ای بوده است. یکی از این عارفان، محی‌الدین ابن عربی، عارف مسلمان قرن هفتم قمری است که در اندیشۀ وی، کشف و شهود، مهم‌ترین مصداق تجربۀ دینی شمرده می‌شد. هدف: هدف اصلی این تحقیق، شناخت مبانی عرفانی موثر بر هنر بود؛ لذا به تحلیل مفهوم کشف و شهود در ساختار معرفت‌شناختی ابن عربی و جایگاه کشف و شهود در هنر پرداخته شد. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده است. یافته‌ها: ابن عربی تلاش کرده است هستی را در نظام عرفانی و هستی‌شناختی خود، به همان صورتی که انسان کامل مشاهده می‌کند یا در تجربیاتی که بر اساس عرفان انسان کامل شکل می‌گیرد‌، بیان کند. نمونه‌های این تجربه را می‌توان در موارد زیادی از جمله در هنر مشاهده کرد. ماهیت و ذات هنر خود مسئله‌ای عرفانی و نوعی علم حضوری است و جزء معارف شهودی به حساب می‌آید. نتایج: اثر هنری با الهام از شهود و حس هنرمند شکل می‌گیرد، هنرمند در این مرحله برای رسیدن به کشف و شهود، نیازمند خیال است و سپس برای عینیت‌بخشی به صور خیالی که در ذهنش شکل می‌گیرد، از عناصر تجسّمی در اثرش بهره می‌گیرد.

the basics of mystical experience from ibn arabi’s point of view and its place in art

mystical experience, which is one of the types of religious experience, has been one of the manifestations of spirituality in human life and an interesting topic for philosophers and mystics of all time. one of these philosophers is mohyiyoddin ibn arabi, a muslim philosopher of the 7th century ah who believed in discovery and intuition as the most important examples of religious experience. aim: the main purpose of this research is to identify the mystical foundations affecting art. therefore, the concept of discovery and intuition in the epistemological structure of ibn arabi and the value of discovery and intuition in art have been analysed.  method: this research has been done by descriptive-analytical method and library studies to know the mystical principles affecting art. results: in his mystical ontological system, ibn arabi seeks to describe existence based on how the perfect man percieves or finds it in his mystical experience. examples of this experience can be seen in many cases, including in art. the nature and essence of art itself is a mystical issue and a kind of empirical science and is considered as an intuitive knowledge. conclusion: based on the results, it can be said that the work of art is formed when the artist is inspired by the intuition and sense of the artist. at this stage, the artist needs imagination to achieve discovery and intuition. finally the artist has to apply ideogrammic elements in his or her works to materialize the imaginations.