نقد لوازم روش ابطال‌گرایی در نظریۀ جامعۀ باز کارل پوپر

هدف: ساختمان معرفتی نظریۀ اجتماعی- سیاسی «جامعۀ باز» کارل پوپر(1902-1994 م) به عنوان اتوپیا و الگوی جامع نظری اصلاح‌طلبان غربگرا، بر روش ابطال‌گرایی در فلسفۀ علم او بنا شده است. پژوهش حاضر در پی ابطال عقلی این روش بود. روش: این پژوهش بین رشتۀ فلسفۀ سیاسی و معرفت‌شناسی فلسفی و به روش کتابخانه‌ای و توصیفی- انتقادی انجام شد. یافته‌ها: روش ابطال‌گرایی پوپر به عنوان ملاک علمیت همۀ نظریه‌های تجربی و سیاسی- اجتماعی‌اش، ارتباط مستقیم با تمام مولفه‌های نظریۀ جامعۀ باز(= لیبرال دموکراسی منفی) دارد؛ مولفه‌هایی چون: خردورزی انتقادی، نفی مرجعیت‌طلبی و تمامیت‌خواهی و تاکید بر تساهل و مدارا و نیز پلورالیسم معرفتی و دینی؛ با ابطال منطقی این روش نظریۀ جامعۀ باز نیز مخدوش شده است. نتیجه‌گیری: روش اثبات‌گرایی عقلی و کشفی و تجربی مبتنی بر امکان و بلکه ضرورت کسب معرفت یقینی که مورد تاکید فیلسوفان سیاسی و اجتماعی مسلمان است، به ادلّۀ عقلی بر روش ابطال‌گرایی پوپری تفوّق دارد.

criticism of falsification method in karl popper’s theory of open society

objectives:  the epistemic structure of karl popper’s (1902-1994) socio-political theory, as a theoretical model of western reformers and human utopia, is based on the falsification method in his philosophy of science; the present study intends to rationally disprove this method. method: this research was carried out between the fields of political philosophy and philosophical epistemology, using a library and descriptive-critical method. results : popper’s method of falsification as a criterion of scientific nature of all his empirical and political-social theories is directly related to all the implications of the theory of open society (= negative liberal democracy); components such as: critical wisdom, negation of authoritarianism and totalitarianism, and emphasis on tolerance, as well as epistemological and religious pluralism; with the logical refutation of this method, the open society theory is also distorted. conclusion: the method of rational, discovery and experimental positivism based on the possibility and necessity of acquiring certain knowledge, which is emphasized by muslim political and social philosophers, is superior to popery’s falsificationism method.