تاثیر دعا در استخراج گزاره‌های معرفتی (بررسی موردی: هستی‌شناسی و خداشناسی)

هدف: هدف از انجام این پژوهش، استخراج گزاره‌های هستی‌شناسی و خداشناسی ادعیه و مقایسۀ آن با مبانی فلسفی، از جمله نظریۀ صدور بود. روش: پژوهش اسنادی کتابخانه‌ای حاضر، محتوای بیش از 20 دعا را تحلیل کیفی کرده است. یافته‌ها: گزاره‌های کلیدی مستخرج از ادعیه عبارتند از: 1. خدای مُبدئ و مُعید، 2. خدای مُبدِع، 3.خداوند ازلی، مخلوقات حادث زمان‌مند و مکان‌مند و 4. عدم سنخیت خالق و مخلوق. در مقام مقایسه، در دعا خداوند به عنوان مُبدئ (آغازدهنده)، ولی در نظریۀ صدور به عنوان مبدء (آغاز) و مصدر معرفی شده است. همچنین خداوند مُبدِع در ادعیه، بدون الگو و مایه و بر اساس اراده و فاعلیت امری(خلق لامن شئ) موجودات را ابداع کرده است؛ در حالی که در نظریۀ صدور، خداوند به عنوان مبدء و مفیض، بر اساس حتمیت و نه بالاراده، تنها افاضه فیض کرده است. در ادعیه، خداوند، ازلی و موجودات، حادث زمان‌مند و مکان‌مند معرفی شده‌اند؛ اما در نظریۀ فیض، بر اساس عین ربط بودن معلول به علت، ازلیت به عالم سریان داده شده است. همچنین، اساس نظریۀ صدور که بر سنخیت مبتنی شده، در ادعیه رد شده است. نتیجه‌گیری: مبانی هستی‌شناسی و خداشناسی مستخرج از ادعیه، در تقابل با مبانی فلسفی، به ویژه نظریۀ صدور واقع شده‌اند.

the effect of prayer in extracting epistemic propositions , case study: ontology and theology

objectives:  the aim of this research is to extract the ontological and theological propositions of prayer and compare it with philosophical principles such as the theory of emanation. method: the present study was a qualitative analytical with library documents. more than twenty prayers were also considered. results: the key propositions extracted from the prayer are; 1. the originator and restorer god, 2. the innovative god, 3. the eternal god, the creatures of the temporal and spatial event, and 4. inconsonance of the creator and the creature. in comparison, in prayer, god is introduced as the originator, but in the theory of i emanation, he is principle as the origination. also, god, the innovator in prayer, invents, without a pattern, a substance, and on the basis of the will and activity of a thing (create of nothing), while in the theory of emanation, god, as the origin and the overflowing, is based on certainty and not on will alone it spreads grace. in supplication, god, eternity and beings are introduced as temporal and spatial events, but in the theory of emanation, based on the fact that the effect is related to the cause, eternity is given to the world. inconsonance of the creator and the creature is another important basis of the ontology and theology of prayer, which has targeted any inconsistency that is the basis of the theory of emanation. conclusion: the principles of ontology and theology derived from prayer are in opposition to philosophical principles, especially the theory of emanation.