ملاحظاتی در باب تحول در علوم اجتماعی با تاکید بر بنیانهای تحلیل اقتصادی

هدف: تحول در علوم اجتماعی، از جمله بسترهای تحول در ساخت اجتماعی جوامع است. تحقق جامعه اسلامی نیز متوقف بر تحول در علوم اجتماعی و ابتنای ساخت اجتماعی بر علومی اجتماعی برخاسته از مبانی اسلامی است؛ لذا امکان و چگونگی این تحول باید مورد مداقّه‏های علمی قرار گیرد. این مقاله با تمرکز بر حوزۀ مطالعات اقتصادی، دلایلی را برای موجّه بودن تحول در علم اقتصاد مبتنی بر آموزه‌های اسلامی ارائه داده است. روش: این مقاله با روش تحلیلیتوصیفی به ارائۀ ملاحظاتی درباره تحول در علم اقتصاد پرداخته است. یافته‌ها: اعلام موضع صحیح و منطقی در باب تحول در علم اقتصاد، نیازمند سه ملاحظۀ مهم معرفت‌شناختی و روش‌شناختی است: 1. خاستگاه معرفت‏شناختی علوم اجتماعی مدرن؛ 2. کارکرد علم اقتصاد به عنوان یکی از علوم اجتماعی و نیز ماهیت فعالیت اقتصاددانان؛ 3. مبانی تحلیلهای اقتصادی متعارف و دوری از سطحی‏نگری در ارائه مطالعات منتسب به اقتصاد اسلامی. نتیجه‌گیری: با توجه به سه ملاحظۀ مذکور، می‌توان علم اقتصاد متعارف را دانش مبتنی بر قبول مبنایی اخلاقی برای حل تعارضات منافع تلقی کرد؛ لذا عرصه برای ورود ارزشها از مسیرهای مختلف به دستاوردهای علمی اقتصاددانان فراهم است. البته باید توجه داشت که تحول مدّ نظر در علم اقتصاد متعارف، در راستای تولید ایده‌ها و نظریات اقتصاد اسلامی، مستلزم دقتهایی است تا در این تحول مبنایی دچار خطاهای بنیادین معرفت‏شناختی و روش‏شناختی نشویم.

some considerations on the evolution in the social sciences with emphasis on the foundations of economic analysis

objectives:the evolution of the social sciences is one of the foundations for change in social construct at any society. since the realization of the islamic society requires evolving of the social sciences and underlying of social construction based on social sciences arising from islamic principles, the discussion of the possibility and nature of this evolution should be subject to methodical research. this paper, focusing on the field of economics studies, seeks to provide reasons for justifying the evolution in economics studies based on islamic thoughts. method: this paper, based on analyticaldescriptive approach, propose considerations about the evolution of economics. result: the announcement of a correct and logical position on the evolution of economics requires three important epistemological and methodological considerations about: (1) the epistemological origin of modern social sciences; (2) the function of economics as one of the social sciences as well as the nature of the activity of economists and (3) foundations of conventional economic analysis and the avoidance of superficiality in studies that attributed to islamic economics. conclusion: given these three considerations, conventional economics can be regarded as a basis for accepting a moral basis for solving conflicts of interest, and hence the scope for entering values from different paths to the scientific achievements of economists. of course, it should be noted that the evolution of conventional economics in the production of ideas and ideas of islamic economics requires careful consideration to avoid fundamental epistemological and methodological errors in this fundamental development.