بررسی انگیزه‌های تجدد علمی در دوره ایلخانان (مطالعه موردی: ربع رشیدی)

در سال های اول حمله مغول، علم و تمدن دچار رکود شد؛ اما با حضور دانشمندان و وزرایی همچون خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی در دوره ایلخانان و تاسیس مرکز علمی ربع رشیدی در تبریز و متمرکز کردن علوم و دانشمندان سرزمین های مختلف در آن، دوره جدیدی از رونق آموزش و پژوهش علوم مختلف در تمدن اسلامی به وجود آمد. هدف: پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعه موردی مرکز علمی ربع رشیدی، انگیزه‌های تجدد و احیای علمی را بررسی کرده است. روش: روش این پژوهش، توصیفی تحلیلی با تکیه بر منابع دست اول در تاریخ و تمدن و آثار خواجه رشیدالدین است و ابزار پژوهش، فیش‌برداری بود. یافته‌ها: در بررسی تجدد علمی در دوره ایلخانان با تاسیس مرکز علمی ربع رشیدی، نقش انگیزه‌های معنوی، علمی، سیاسی مذهبی و اقتصادی بسیار برجسته است. نتیجه‌گیری: ایلخانان در ایجاد برخی انگیزه‌های توسعه علمی نقش اساسی داشتند. انگیزه‌های درونی شخص خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی نیز سبب تجدد آموزش و پژوهش و تاسیس مرکز مهم و موثر علمی ربع رشیدی شد. بی‌شک در هر دوره‌ای، اگر انگیزه‌های عام‌المنفعه در افراد جامعه وجود داشته باشد و حاکمان نیز این انگیزه‌ها را تقویت کنند، اسباب ترقی ملت و دولت آن جامعه فراهم می‌شود.

the motivations that cause scientific modernization during the ilkhanids period

in the first years of the mongol invasion, science and civilization stagnated, but scientists and ministers such as khajeh rashid aldin fazlullah hamedani during the ilkhanids period established the rabie rashidi scientific center in tabriz and concentrated the sciences and scientists of different lands in it. there was a new era of prosperity in the education and research of various sciences in islamic civilization. objectives: the present study aims to investigate the motivations that cause scientific modernization and revitalization by establishing an important educational and research center by relying on a case study of the rabie rashidi scientific center of khajeh rashid aldin fazlullah hamedani. method: the method of this research is descriptiveanalytical and the research tool is fishery and it is mostly based on firsthand sources in history and civilization and the works of khajeh rashid aldin. results : in the study of scientific modernity in the ilkhanate period, with the establishment of the rabie rashidi scientific center, the role of spiritual, scientific, politicalreligious and economic motives is very prominent. conclusion: the ilkhanids played a key role in motivating some scientific development. the inner motivations of khajeh rashid aldin fazlullah hamedani also led to the modernization of education and research and the establishment of the important and effective scientific center of rabie rashidi. undoubtedly, in any period, if there are public incentives in the people of the society and the rulers also strengthen these incentives, the means of progress of the nation and the government of that society will be provided.