بررسی ماهیت و ویژگی های قواعد کلامی

اصول عقاید انسان نقش بنیادینی در تمام حرکات مادی و معنوی او دارد. این اهمیت بنیادین توجه ویژه به علم کلام را می‌طلبد که عهده‌دار معارف اعتقادی است و لزوم توسعه و تعمیق در آن را روشن می‌سازد. قواعد کلامی در علم کلام جایگاهی تعیین‌کننده دارند؛ لذا توسعه و تعمیق در این قواعد، نقش بسزایی در رشد و شکوفایی علم کلام دارد. هرچند تا دوران معاصر توجه استقلالی و مناسبی به قواعد کلامی، نشده است؛ اما در عصر حاضر برخی محققین اقدام به باز پژوهی قواعد کلامی موجود و همچنین تحصیل قواعد جدید نموده‌اند. این حرکت ارزشمند نیاز به مقدماتی دارد که نقش مدخل و باب ورود به این تحقیقات را دارد. ازجمله این مقدمات، تحلیل و بررسی ماهیت و ویژگی‌های قواعد کلامی و ارائه تعریفی جامع افراد و مانع اغیار از این قواعد است. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به این امر پرداخته‌ است. با بررسی های صورت گرفته می توان قواعد کلامی را چنین تعریف کرد: «احکام کلی‌ حاصل از مباحثات کلامی که اساس علم کلام اند و نقش موثری در جهت گیری های کلی مذاهب اعتقادی دارند.»

investigation of the nature and characteristics of theological principles (al-ghāvaiīd al-kalamiyyah)

the principles of human beliefs and doctrine play a fundamental role in all his material and supersensible movements. this fundamental importance requires special attention to ilm al-kalam which is responsible for belief studies and makes clear the need for its development and deepening. theological principles have a determining position in kalam; therefore, the development and deepening of these principles have a significant role in the growth and prosperity of ilm al-kalam. although, until the modern era, detailed and complete attention has not been paid to theological principles (al-ghāvaiīd al-kalamiyyah); in the present era, some sages have tried to re-investigate the current theological principles and also propound new principles. this valuable move needs some preliminaries as the entrance and opening of this research. one of these preliminaries is the analysis and investigation of the nature and characteristics of the theological principles which includes all relevant elements and rejects all irrelevant elements. the present article has dealt with this issue with a descriptive-analytical method. according to our results, theological principles can be defined as follows: “general rulings resulting from theological issues that are the basis of kalam and play an effective role in the general orientations of theological schoolsˮ.