تقابل دو نظریه مُثُل و تجرید در فلسفه ی اسلامی و ثمرات هستی شناسانه و معرفت شناسانه ی آن دو

بی‌تردید یکی از مباحث مهم حوزه معرفت‌شناسی در فلسفه ی اسلامی، نحوه ی حصول ادراکات کلی برای انسان است. از آن‌جا که عنصر اساسی تمایز‌بخش انسان از سایر موجودات، تعقل به‌ شمار می‌آید توانایی ادارک معقولات برای انسان، نزد هر فیلسوفی امری مسلم است. اما در نحوه حصول ادراکات عقلی میان حکما اختلاف دیدگاه وجود دارد. ریشه این اختلاف دیرینه، تفاوت نظر میان افلاطون و ارسطو در نحوه وجود امر کلی است. هدف از نگارش این پژوهش بررسی تفاوت‌های میان این دو مبنا و ثمرات فلسفی این دو نظریه در مباحث مختلف فلسفی می‌باشد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی، کوشش شده است تا ابتدا نظر قائلین به نظریه «مُثُل» و همچنین قائلین به نظریه «تجرید» به روشنی تبیین گردد و سپس ثمرات فلسفی قائل شدن به هر دو نظریه را در هر دو ساحت هستی شناسی و معرفت شناسی نشان داده شود. گفتنی است که داوری میان این دو نظر از عهده ی این مقاله خارج است.

contrasting two theories of forms and abstraction in islamic philosophy and their ontological and epistemological results

undoubtedly, one of the important topics in the field of epistemology in islamic philosophy is the way humans obtain general perceptions. since the basic element that distinguishes human beings from other beings is intellection, philosophers postulate the ability to perceive the intelligibles. however, they disagree on the way of obtaining intellectual perceptions. this long-standing disagreement originates in the different views of plato and aristotle about the existence of universals. this article is aimed at studying the differences between the two views and their consequences in philosophical discussions. by using the descriptive-analytical method, in the article, an effort has been made to first clearly explain the views of those who believe in the theory of ideas and those who believe in the abstraction theory and then to show the philosophical results of believing in each theory in ontology and epistemology. it should be noted that deciding these two views is beyond this research.