احد و احدیت؛ بررسی تطبیقی دیدگاه فلوطین و مکتب ابن عربی

هر چند فلوطین و ابن عربی از دو مکتب فکری جداگانه و مستقل هستند، اندیشه های آنها در مورد خداوند شباهت بسیاری دارد. به گونه ای که برخی از وجوه شباهت احد فلوطینی ناظر به احدیت وصفی و برخی دیگر به احدیت ذاتی است. از این جهت، از نظر هر دو آنها ذات خداوند قابل شناخت نیست و معلوم انسان یا موجود دیگری نمی گردد؛ همچنین ذات خداوند دارای وحدت حقیقی است و سایر موجودات وحدت غیر حقیقی دارند، چگونگی صدور موجودات در تشکیک طولی و عقل بودن نخستین صادر و وحدت وجود، نیازمندی و فقر همه موجودات به خداوند، از جمله مشابهت ها می باشد. با وجود این مشابهت ها، تفاوت هایی نیز میان مبانی و اندیشه های این دو متفکر هست. فلوطین شناخت احد را صرفا سلبی می داند و ادراک ایجابی از نظر او به طور کلی منتفی است. در مقابل ابن عربی با تفاوت گذاری میان احدیت وصفی و واحدیت، شناخت ایجابی را در مقام واحدیت اثبات می نماید. این مقاله از جهت بررسی و تحلیل تفاوت ها و شباهت های بیان شده میان فلوطین و مکتب ابن عربی دارای نوآوری می باشد.

one and oneness' the comparative study of plotinus and ibn arabi

in spite of fact that the plotinus and ibn arabi are from different schools of thought, their thinking about the god are very similar. in such a way that some aspects of the similarity of plotinus's unity refer to descriptive unity and others to intrinsic unity. therefore, in the view of both of them, comprehending the essence of god is impossible and does not become known to man or any other being; also, the essence of god has real unity unlike the other beings. the mode of the emanation of creatures, the need and poverty of all of them to god, are among the similarities. in spite of these similarities, there are also differences between the foundations and thoughts of these two thinkers. plotinus considers the knowledge of one to be purely negative, and in his view positive perception is generally excluded. in contrast, ibn arabi proves a positive perception as a unit by differentiating between descriptive unity and oneness. this article is innovative in terms of examining and analyzing the differences and similarities expressed between plotinus and ibn arabi.